Saraçhane Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Amasya’nın şehir merkezinde, Şehzadeler Yolu güzergâhı Ziya Paşa Bulvarı’nda yer alan Saraçhane Camii’si 1372 yılında o yıllarda Amasya Emiri Şadgeldi Paşa tarafından yaptırıldı. İlk zamanlar yaptıranından dolayı Şadgeldi Paşa Camii olan caminin ismi, Çelebi Sultan Mehmet döneminde sanat ustaları olarak adlandırılan saraçların olmasından dolayı Saraçhane olmuştur. Cami, 1992 yılında Yapı, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu kararı ile tescillendi. Ayrıca Amasya ili İl Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından somut kültürel miraslar arasında yer almaktadır. Tek kubbeli olarak inşa edilen bu cami daha sonrasında batı tarafına tek kubbe eklenmesi ile birlikte iki kubbe haline gelmiştir. İlk yapıya batı duvarlarının açılması ile birlikte büyük bir kemer konmuştur. Daha önce kare planlı olan bu cami dikdörtgene çevrilmiş ve üzeri kubbeyle örtülmüştür. Yüksek sayılabilecek nitelikte beden duvarları olan bu yapıda doğu ve güney cepheleri kesme taştan, diğer kalan kısımları ise moloz taştan yapılmıştır. Hem moloz taş hem de tuğla malzemenin birlikte kullanıldığı silindirik özellikte minaresi bulunmaktadır. Özellikle bu duvar tekniği Beylikler dönemi mimarisinde, Selçukluların karakteristik malzemesi olan taşın ve kubbelerle minarelerde kullanılan tuğlanın yerini birçok eserde tuğla-taş karışımı almaktadır. Ayrıca duvarları kirpi saçaklar ile sonlanmaktadır. İlk yapıya göre beden duvarlarının Kuzeybatısında yer alan minare, ilave edilen iki kubbenin arasında kalmıştır. İki kademe şeklinde yükselen beden duvarlarının üzerini örten kubbeler oluklu kiremitle kaplanmıştır. Caminin iç mekânı ise kalem işleri süslenmiştir. Cami birçok defa restorasyon geçirmiş ve duvarlarının da bir kısmı yenilenmiştir. Bu önemli yapıt son cemaat yeri, mihrap, pencereler, mahfil ve minber gibi öğelerde yapılan değişiklikler ile birlikte kubbeler ve duvar yüzeyindeki kalem işlerine rağmen dönemin özelliklerini yansıtan bir cami olma niteliğini taşımaktadır. Şimdilerde Amasya şehrinin merkezinde, Yeşilırmak Nehri kenarında insanların yoğun bir şekilde kullandıkları bu cami, yapılan son yenileme sonrası eski haline kavuşmuştur.

Referanslar

Altaş, N. (2007). Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Tarafından Tescili Yapılan Cami ve Mescitler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Türkiye Kültür Portalı. (2021). Gezilecek Yerler, Saraçhane Cami - Amasya, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/gezilecekyer/sarachane-cam Erişim tarihi: 04 07, 2021); Vakıflar Genel Müdürlüğü. (1983). Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler 1. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları; Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği. (2010). Amasya: Şehzadeler Kenti. Tanıtım Bröşürü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Akın, E., Hanoğlu, C., Ercan, A. ve Başaran, E. (2018). Amasya Saraçhane Camii, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 11 (33): 269-316.