yılında dünyanın hemen her yerinde ve Türkiye’de de etkili olan ve 2021 yılında etkisini sürdüren Covid19 pandemisi sebebiyle turizm sektöründe alan tesisler için getirilen ve bu konuda sertifikalandırmaya yetkili kuruluşların ve Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) verdiği bir belgedir. Kamuoyunda güvenli turizm sertifikası olarak da anılmaktadır. Referansını; ilgili Bakanlık (Kültür ve Turizm Bakanlığı) tarafından Sağlıklı Turizm Belgelendirme Programı kapsamında yayımlanan; (1) Konaklama Tesisleri ve Tesisler Bünyesinde Yer Alan Yeme&İçme Ünitelerinde Pandemi Süresince Uygulanacak COVID-19 ve Hijyen Uygulamaları ve (2) Yeme&İçme Tesisleri için Pandemi Süresince Uygulanacak COVID-19 ve Hijyen Uygulamaları ile bu konuda ortaya konulan program, tebliğ ve genelgeden alan, belli ölçekteki turizm işletmelerinden pandemi döneminde istenen belgenin adıdır. Bu hususta ilgili konuları içeren bir Genelge Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Kontrolörler Kurulu Başkanlığı tarafından Sayı: E.339385 ve 12.05.2020 tarihle yayımlandı. Konu olarak; Konaklama Tesislerinde Kontrollü Normalleşme Süreci başlığını taşıyan 2020/6 kodlu Genelge, bu konuya kaynak teşkil eden başlıca mevzuat unsurudur. Turizm işletmelerinde gerçekleşen birçok faaliyet ve hizmet için, aynı zamanda turizm işletme türleri (bunlar arasında konaklama tesisleri, yeme-içme tesisleri) bakımından hem tesislerde çalışanların hem de ilgili tesislerde konaklayan ve/veya yeme-içme için buralara gelen misafirlerin sağlığını korumaya yönelik olarak alınacak önlemleri belirleyen Sağlıklı Turizm Belgelendirme Programı, pandemi döneminde müşterilere güvenli bir dinlenme, eğlenme, aktivite, yeme-içme hizmetlerinin sunulmasını sağlamak amacını gütmektedir. Belgenin Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından verilmesi de önemli bir güvence anlamına gelmektedir. İlgili Enstitü kendi kurumsal mecrasında konuya şu şekilde yaklaşmaktadır: Türkiye’nin Güvenli Turizm Belgelendirme programı, tatillerini Türkiye’de geçirmeyi planlayan vatandaşlara ve Türkiye’ye gelen yabancı misafirlere, gelişlerinden çıkışlarına kadar olan tüm süreçlerde, bu bağlamda ulaşımlarından konaklamalarına kadar bütün aktivitelerinde bir seri önlemi getirmektedir. Diğer yandan turizm tesislerindeki çalışanlar ile ziyaretçilerin ve yolcuların sağlık durumlarına uzanan bir içerikte gerekli önlemlerin alınmasını tanımlamaktadır. Türkiye’nin bu uygulaması, ülkeler arasındaki öncü örneklerden biri olan Güvenli Turizm Belgelendirme programı, ilgili Bakanlığın öncülüğünde, Ulaştırma, Sağlık, İçişleri ve Dışişleri bakanlıklarının destekleri ve TSE’nin de aralarında bulunduğu sektördeki ilgili bütün paydaşların el birliği ve işbirliğiyle hazırlandı. TSE, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Güvenli Turizm Belgelendirmesi yapmak üzere yetkilendirildi. Güvenli Turizm Belgesine sahip olan bir turizm işletmesi hem uluslararası hem de ulusal boyuttaki rekabette ileri düzeye çıkarak diğerlerinin arasında göze çarpmış ve bir fark oluşturmuş olabilmektedir. Bu belge sadece konaklama değil, aynı zamanda yeme-içme tesislerinin Güvenli Turizm Belgesi'ne sahip olmasını sağlayarak; bir yandan çalışanlara, diğer yandan müşterilere ve diğer üçüncü şahıslara ve kurumlara bu konuda güvenilir bir turizm tesisi olunduğu bildirmektedir. İlgili belge sözü edilen tesislerde çalışanların, bu tesislerde konaklayan ve hizmet alanların, ayrıca başkaca ilgili tarafların üzerinde, bu alandaki akredite organizasyon tarafından düzenli aralıklarla kapsamlı hijyen ve sağlık kontrollerinden ve teftişlerinden geçen bir turizm tesisi kimliği ile güven sağlayabilmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın resmi web sitesinden ilgili tesisin yayınlanması ile söz konusu işletmenin tanıtımına katkı sağlayarak küresel salgın süresince müşteri kapasitesinde kayda değer artışlar sağlanabilir. Bu belgeyi ifade eden logonun, tesisin göze çarpan yerlerine asılmasıyla hem belgenin verdiği güven hissi sağlanabilmekte hem de misafirler bu belge üzerinde yer alan kare kod yoluyla tesis ile ilgili bütün denetleme bilgilerine ve raporlarına ulaşabilmektedirler. Böylelikle bu süreçte önemli olan şeffaflık olgusu da elde edilmiş olacaktır. Yukarıda sözü edilen Genelgenin Genel İlkeleri ve Bildirimi şu şekilde açıklanmaktadır: Turizm işletmelerinin faaliyetleri sırasında, ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından ilan edilmiş olan tedbirlere tam olarak uyulur. İşletme genelinde COVID-19 ve hijyen kurallarını/uygulamalarını kapsayan bir protokol hazırlanır, protokol düzenli aralıklarla değerlendirilir, uygulamada karşılaşılan sorunlar, getirilen çözümler ve kamu kurum veya kuruluşlarınca uygulamaya konulan tedbirler dikkate alınarak güncellenir. Protokol kapsamında, hastalık belirtileri gösteren müşteriye personelin yaklaşımı ve uygulanacak işlemler de tanımlanır. Ayrıca, genel kullanım alanlarına ilişkin sosyal mesafe planı hazırlanır. Misafir kabulünde COVID-19 tedbirleri ve uygulamalarına ilişkin yazılı bilgilendirme yapılır, ayrıca tesis genelinde misafirin ve personelin kolayca görebileceği yerlerde uygulanan/uyulması gereken kurallara ve sosyal mesafelere ilişkin görsel bilgilendirme yapılır. Sıra oluşabilecek her yerde sosyal mesafe işaretlemeleri yapılır. Hastalık şüphesi gösteren misafir veya personel belirlenmesi halinde, yetkililere haber verilir, sağlık kuruluşu tarafından hasta devir alınıncaya kadar izole edilir, hizmetleri güvenlik tedbiri alınmış personelce sağlanır, COVID-19 teşhisi konmuş ise konaklamanın sona ermesinden sonra müşteri odası standartlara uygun malzeme ile dezenfekte edilir ve havalandırılması sağlanır: Genelge daha sonra şu başlıklar altında yer alan hükümlerle devam etmektedir: Misafir Kabulü, Genel Kullanım Alanları, Personel, Genel Temizlik ve Bakım. Genelgenin sürece bağlı olarak zaman içerisinde güncelleneceği de son cümlede ifade edilmektedir. Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı koşullarını sağlayan; sektörde tur ve transfer amaçlı kullanılan taşıtlar (tur şirketleri örneği), yeme-içme tesisleri (restoran, lokanta, cafe, örnekleri), konaklama tesisleri (oteller, moteller, tatil köyleri örnekleri) belgelendirme denetim başvurularını yapmak suretiyle kendi sertifikalarını alabilmektedirler. Sektördeki tesisler, yani konaklama ile yeme-içme tesisleri uluslararası standartlar kapsamında ayrı kriterler bağlamında denetlenmekte ve belgelendirilmektedir. İlgili sertifikayı verme hususunda yetkili kılınan akreditasyon şirketleri turizm tesislerinde sağlık ve hijyen denetimleri yaparak ve uygunluk değerlendirmesinde bulunarak bu tesislere dair raporlar tanzim etmektedir. Ayrıca kendilerine başvuruda bulunan turizm tesislerine periyodik bir şekilde uzman denetçiler göndererek söz konusu tesislerde standartların gerektirdiği kriterlere uygun hizmet verilip verilmediğini ayrıntılı bir biçimde denetlerler. Sözü edilen belgeyi alan tesisler Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın resmi web sitesinde ilan edilmektedir. Güvenli turizm belgesinin logosu, belgeyi alan tesislerinin ziyaretçi ve çalışanlar tarafından görülebilen alanlarına asılır. Bu konuda Türkiye Turizm Tanıtma ve Geliştirme Ajansı’nın (TGA) kurumsal web sitesinde güvenli turizm belgesiyle ilgili program ve kriterlere dair açıklamalar bulunmaktadır. Açıklamalar ekseninde şunu ifade etmek gerekir ki; tesisteki oda sayısı 50 ve daha üzerinde bir sayı olan konaklama tesisleri için bu belge mecburi, bu sayıdan daha az olan konaklama tesisleri ve diğer alanlar için ise isteğe bağlıdır. Bu koşullar içinde sertifikalandırılmak isteyen turizm tesisleri yetkili uluslararası akreditasyon kuruluşlarına başvurabileceklerdir. Belgelendirme Süreci ve Koşulları TGA’nın ilgili mecrasında ayrıntılı olarak açıklanmaktadır: (1) Denetim periyodu aylık olacaktır. (2) Denetimler bir gün ile sınırlıdır. (3) Uzaktan denetim yapılmayacaktır. (4) Denetimlere ilave olarak iki aylık periyotlarda gizli müşteri denetimi ayrıca yapılacaktır ve ayrıca raporlanacaktır. Gizli Müşteri denetimleri mali teklife dahil olacak ayrı bedel talep edilmeyecektir. (5) Saha denetiminin ardından belgelendirme en geç üç gün içerisinde yapılacaktır. (6) Denetimlerde, kriterler ile uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili tesise ihtar verilecek, uygunsuzluğun devamı halinde belge iptaline gidilecektir. (7) Denetim sonucu verilecek belgelendirme dokümanında kare kod bulunacaktır. Kare Kod herkese açık olacak ve okutulduğunda denetim zamanı, denetçi ismi, denetim sonucu düzeltilen eksikler ve denetime ilişkin diğer detaylara ulaşılacaktır. (8) Denetim belgesi gerekli güvenlik unsurlarını barındıracaktır. (9) Denetim sonucu tesislerin girişlerine ve diğer görünür noktalarına yapıştırılacak olan etiketler tesislere adetli ve zimmetli olarak teslim edilecektir. (10) Mali teklifte Denetçi fiyatları sabit olacaktır. (11) Tekliflere belge (sertifika) ve etiket bedeli gibi denetiminden doğabilecek her türlü masraflar ile ulaşım ve denetim için yapılacak diğer masraflar dahildir. (12) Fiyatlar 2020 yılının sonuna kadar geçerli olarak aylık bazda TL cinsinden, KDV hariç verilecektir. Bu belge sektördeki üç grup işletme için alınabilecektir: (1) Konaklama Tesisleri, (2) Yeme-İçme Tesisleri, (3) Tur ve Transfer Araçları (TGA, 2020).