“Kışlak” kelimesinden türeyen kışla, yaz aylarında çadırlarda konaklayan askerlerin, kış döneminde topluca barınmaları amacıyla inşa edilen büyük yapılara verilen addır (Çelik 2018, s. 229). Bu tip yapılarda yalnızca askerlerin konaklaması değil; talimgâhlar aracılığıyla eğitim verilmesi ve ibadetler için özel bölümlerin bulunması da yaygındı (Çelik 2018: 231).

Türkiye’de Selimiye ve Davudpaşa kışlalarından sonra İstanbul’daki üçüncü büyük askerî yapı olan Rami Kışlası (Çelik 2018: 245), yaklaşık 220.000 metrekarelik geniş bir araziye yayılmış olup Eyüpsultan ilçesi sınırları içinde yer almaktadır (Kara, t.y.: 305). İsmini, II. Mustafa döneminde reisülküttaplık ve sadrazamlık görevlerinde bulunmuş olan Râmî Mehmed Paşa’nın (1655-1708) bölgede sahip olduğu çiftlikten almaktadır (Ahıshalı, t.y.: 449-451). Paşaya bu arazi, Sultan II. Mustafa tarafından çiftlik olarak hediye edilmiştir (URL-1).  Osmanlı kayıtlarında “Rami Kışlası Çiftliği” olarak geçen bu alan, ilk kez Sultan III. Mustafa döneminde Rumeli seferlerine çıkan ordulara lojistik ve çeşitli hizmetler sunan bir merkez olarak kullanılmıştır. (URL-2).

1826’da Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması sonrası kurulan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ordusu için bölgede bir kışla inşa edilmiş ve 1828’de faaliyete başlamıştır. Yapının özgün planında, ortada avluya açılan koridorlar yer almaktaydı. Dikdörtgen planlı ve avlulu bu yapı 325x390 metre ölçülerinde, avlu ise 270x337 metre boyutlarındadır. Kanatlar (koğuşlar) tek katlı, köşelerdeki zabit daireleri ise iki katlı olarak yapılmıştır (Kuban 2007).

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Sultan II. Mahmud’un karargâhı olarak kullanılan Rami Kışlası, 1836-1837 yıllarında Mühendishane öğrencilerinin buradaki Mekteb-i Harbiye’ye taşınmasıyla yalnızca askerî değil, aynı zamanda eğitim kurumu kimliği kazanmıştır (URL-3). 

Birinci Dünya Savaşı sonrasında kısmen zarar gören kışla, Cumhuriyet döneminde 1971 yılına kadar askerî amaçlı kullanılmaya devam etmiş, ardından mülki idareye devredilmiştir.

250 yılı aşan geçmişe sahip Rami Kışlası’nın kütüphane olarak değerlendirilmesi fikri, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti çalışmalarında gündeme gelmiştir (URL-4). Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde 2014’te başlatılan restorasyon, renovasyon ve yeniden yapım projesi; İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü yönetiminde üç aşamalı olarak yürütülmüş ve 2023’te tamamlanmıştır (URL-5).

Proje kapsamında, yapının tarihî dokusu korunurken modern işlevlerle bütünleştirilmesi hedeflenmiştir. Sekiz kanat ve beş bloktan oluşan dikdörtgen planlı avlulu mimari, özgün taş işçiliğini yansıtmaktadır. Restorasyon sırasında orijinal malzemelere sadık kalınmış, hasarlı bölümler yeniden yapılmış; iç kısımlara çocuk, gençlik, yetişkin ve uzmanlık bölümleri eklenerek “yaşayan kütüphane” konsepti uygulanmıştır (URL-6).

2023’te hizmete giren Rami Kütüphanesi, 36.000 metrekare kapalı alanı, 51.000 metrekare peyzaj düzenlemesi ve 4.200 kişilik kapasitesiyle Türkiye ve Avrupa’nın en büyük kütüphanelerinden biridir. Yaklaşık yedi milyon eserlik koleksiyonu her geçen gün büyümektedir. Klasik kütüphane hizmetlerinin yanı sıra kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapan merkez; ders çalışma alanları, sergi salonları, atölyeler, kitap şifahanesi, kafe, iç bahçe ve sosyal mekânlarıyla modern halk kütüphaneciliğinin örneklerinden biri olarak faaliyet göstermektedir (URL-7).