-
2021
Sakarya’nın merkez ilçesi Adapazarı’nda bulunmaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilen caminin şehir merkezine uzaklığı iki kilometre olduğu bilinmektedir. Orhan Camii (Adapazarı) Anadolu’da ilk fetihleri sırasında Orhan Bey adına inşa edilmiştir. Sonralarında da çok sayıda tadilat gören cami orijinal halinden oldukça uzaktır.
Orhangazi Camii’nin, minare üzerinde yer alan 1316 ile 1318 yıllarının ikinci inşa yılını gösterdiği ifade edilmiştir. Ayrıca; 1893-1894 yıllarında da yeniden inşa edilmiştir. Orhangazi Camii’nin, II. Abdülhamit döneminde bütünüyle yenilendiği bilinmektedir. Sultan II. Abdülhamit döneminin yüksek pencereli üslubuyla çatılı olarak yapılmıştır. Orhangazi Camii, kesme taştan yapılmıştır ve kubbesiz, tek minareli ve dikdörtgen planlıdır. Bununla birlikte caminin çatısı ise ahşaptır ve kiremit ile örtülüdür.
Orhangazi’nin silah arkadaşı olarak bilinen Konuralp’in Akyazı ile Sakarya’nın iki tarafında bulunan küçük kaleleri hakimiyeti altına aldığı sırada bu yerlere Türkmenler yerleştirildi. Ayrıca bugünkü şehrin bulunduğu yerde bir köy kurulmuştur. Adapazarı’nın köy olduğu dönemlerde, günümüzde Orhangazi Camii olarak bilinen caminin yerinde Orhan Bey adına bir cami yaptırılmış ve bu cami zaman içerisinde yıkılmıştır. Cami, yıkılmasının ardından, 1893-1894 yıllarında Adapazarı’nda kaymakamlık yapmakta olan Nüzhet Paşa’nın girişimi ve halkın yardımlarıyla yapılmıştır. Buna istinaden, Orhangazi Camii, ilk başta depremler olmakla birlikte birçok yıkıcı etkiyle karşılaşarak yıkılmış ve yerine yenisi inşa edilmiştir.
Orhangazi Camii, 1876 depreminden sonra bütünüyle onarılarak caminin arka tarafına betonarme, ek inşaat eklendiği ifade edilmektedir. Bununla birlikte, 1943 ve 1967 yılında gerçekleşen depremlerin ardından zarar gören yerleri tekrardan onarılmıştır. Ayrıca, ilk olarak orijinal taştan inşa edilmiş olan minaresi değiştirilmiş ve yerine ahşap olarak yapılmıştır. Dahası caminin 1967 depreminde yıkılan minaresinin 1968 yılında Akyazılı Ali Akyüz isimli usta tarafından yeniden yapıldığı, ancak 1999 depreminin ardından yıkılan minarenin yeniden inşa edildiği bilinmektedir.
Şehrin en eski camisi olarak ifade edilen ve günümüzde yeni bir yapı olan Orhangazi Camii’nin yanında bulunan Uzunçarşı ile birlikte insanların alışveriş yapabilecekleri mekanlar, yiyecek-içecek işletmeleri ile turistlerin ziyaret yerleri arasındadır. Bununla birlikte, şehrin en merkezi noktasında yer aldığından günlük ibadetler açısından yoğunluk arz etmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Adapazarı Belediyesi, http://www.adapazari.bel.tr/idet/81/171/kultur, (Erişim tarihi: 10.12.2020); Adapazarı Kaymakamlığı, http://www.sakarya.gov.tr/orhan-cami-ve-uzun-carsi, (Erişim tarihi: 10.12.2020); Çetin, Y. (2006). Sakarya ve İlçelerinde Türk Dönemi Sivil Mimari Eserler (Yayımlanmamış doktora tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Kaçmaz, M. (2018). Sakarya’nın Turizm Özellikleri. İçinde; C. İkiel (Editör), Sakarya’nın Fiziki Beşeri ve İktisadi Coğrafya Özellikleri. Sakarya; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Kültür Portali, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/sakarya/gezilecekyer/orhan-camii, (Erişim tarihi: 10.12.2020).