Yiyecek-içecek işletmelerinin sınıflandırması açısından özellikli restoranlar içerisine giren ocakbaşı adlı yiyecek-içecek işletmeleri, Osmanlı Devleti’nin gerileme döneminde Adana, Hatay ve Gaziantep gibi kebap kültürü olan şehirlerde ortaya çıktı ve görülen talebe bağlı olarak önce İstanbul olmak üzere diğer şehirlerde de hızla yayılım gösterdi.

Ocakbaşı işletmelerinin ortaya çıkmasına yol açan en önemli faktör; ilk kebap ustalarının yeterli büyüklükte dükkân kiralama ve satın alma güçlerinin olmamasıdır. Bu yüzden mutfak, masalar, lavabo gibi elzem bölümler ve ekipmanlar olmaksızın tek bir ocağın başında insanların toplanıp yemeğini yediği ve doyanın kalktığı küçük bir işletme türü olan ocakbaşı işletmeleri, görülen taleple birlikte günümüzde yerini ortam ve sunulan ürünler açısından daha zengin özellikli işletmelere bırakmıştır.

Ocakbaşı işletmelerine gelen müşteriler ocakbaşında kurulan sandalye veya taburelere oturarak sipariş verdikleri et çeşidinin ızgarada pişmesini beklerken bir yandan sohbet etmekte, öte yandan da sipariş etmiş olduğu yiyecek-içecek ürünlerini tüketmektedir.

Ocakbaşı işletmelerinin ortaya çıktığı ilk başlarda işletmede sunulan kebap çeşitleri, ayran ve şalgam suyu gibi ürünlere ilaveten meze çeşitleri, alkollü içecekler de eklendi ve yemeğini yiyip doyanın kalktığı mekanlar olmaktan çıkıp gecenin geç saatlerine kadar vakit geçirilen işletmeler haline dönüştü. Bu yüzden ocakbaşı işletmelerinin beşeri anlamda sosyalleşme mekanları haline geldiği de söylenebilir.

Ocakbaşı işletmelerini diğer işletmelerden ayıran iki husus bulunmaktadır. Bunlardan birincisi etin müşterilerin önünde isteklerine bağlı olarak ızgaranın üzerinde istedikleri sayıda ve belli aralıklarla pişirilmesidir. Bu sayede ızgarada pişirilen etler suyunu kaybetmeden müşteriler tarafından hemen tüketilmekte ve bekletilmemektedir. İkinci husus ise ocakbaşında et pişerken müşterinin etin pişmesini izlemesidir. İki husustan dolayı ocakbaşı işletmelerine giden müşteriler hem fiziksel hem de psikolojik olarak doyuma ulaşmaktadır.