Merzifon Keşkeği
Gastronomi Doğal ve Kültürel Miras Anadolu Mutfağı Coğrafi İşaretli Ürün
-
2024
Keşkek, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde iyi bilinen ve insanlar tarafından severek türetilen bir yemektir. Merzifon keşkeği ise hazırlanışı, pişirme süresi ve sunum şekli açısından farklı özelliklere sahiptir. Merzifon keşkeği, özellikle bayram sabahlarının kahvaltı masalarının baş yemeğidir. Çömlek adı verilen toprak kaplarda yaklaşık on iki saat süresince odun ateşiyle yanan kara (taş) fırınlarda pişirilir. Özellikle bayram sabahları için hazırlanan keşkek, malzemeleri çömleğe koyulduktan sonra bayram arifesi günü kara fırınlara götürülür. Ertesi gün bayram namazından çıkan erkekler ise fırınlara giderek çömlekleri alırlar. Merzifon keşkeği özel yarma ile yapılmaktadır. Bu yarmayı elde etmek için özellikle üveyik cinsi buğday, eski bir yöntem olan soku taşında dövülerek kabuklarından ayrılır. Kullanılacak yarma ve nohut yıkanarak süzdürülür ve çömleğin en altına yerleştirilir. Nohut ve yarmanın ortası açılarak iç kısma et yerleştirilir. Tereyağı, tuz ve su ilave edilir. Çömleğin tamamına su ulaşması için hafifçe sallandıktan sonra ağzı folyo ile hava almayacak şekilde kapatılır. Alevi sönmüş köz durumundaki kara fırının içerisinde ağır ağır pişmesi sağlanır. On iki saat sonra fırından çıkartılan çömlek bir süre dinlendirilir. Ardından çömleğin ağzı açılır ve soğutulmadan içindeki kemikler alınır. Çömçe adı verilen ahşap kaşık yardımıyla çömlek kenarlarına vura vura çarptırılarak bütün malzemeler ezilir. Dövülen malzemelerin lapa haline getirilmesinin ardından tereyağlı salça sos ilave edilerek servis edilir.
Merzifon Keşkeği, Merzifon Belediyesi’nin girişimleri sonucunda 06.12.2011 tarihinde tescil ettirilmiş coğrafi işaretli bir üründür.
Referanslar
Avşar, M. ve Eryılmaz, B. (2022). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Amasya Turizminin Gelişimine Katkısının Değerlendirilmesi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(4): 988-1003; Çekiç, İ. (2015). Geçmişten Günümüze Törensel Bir Yemek: Keşkek. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Pala, K. (2023). Geleneksel Yöntem ve Uygulamalarla Orta Karadeniz Mutfak Kültürü, Paradigma Akademi Basın Yayın Dağıtım: Çanakkale, https://www.paradigmaakademiyayinlari.com/wp-content/uploads/2023/09/geleneksel-yontem-ve-uygulamalarla-orta-karadeniz-mutfak-kulturu-kenan-pala.pdf, (Erişim tarihi: 01.01.2024).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Merzifon Belediyesi. (2018). Merzifonu Keşfedin. https://merzifon.bel.tr/merzifonu-kesfedin, (Erişim tarihi: 01.01.2024).