Temel amacı, görev alanı içinde bulunan ve korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarıyla ilgili hizmetlerin bilimsel esaslara göre yürütülmesini sağlamak olan Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 3386 ve 5226 sayılı yasa ile değişik 2863 sayılı yasanın 51. maddesine göre kurulmuş olup görev, yetki ve çalışma şekli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda şu şekilde tanımlanmaktadır: Sorumluluk bölge ve merkezleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca belirlenen yerlerde Bakanlıkça kurulan Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri, kanun ve ilgili mevzuat ile Koruma Yüksek Kurulu’nun ilke kararları doğrultusunda; bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen ya da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce tespit edilen korunması gerekli kültür varlıklarının arkeolojik, kentsel, kentsel arkeolojik ve tarihi sit alanlarının tescilini yapmak, korunması gerekli kültür varlıklarının gruplandırılmasını yapmak, sit alanlarının tescilinden itibaren üç ay içinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarını belirlemek, koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini altı ay içerisinde inceleyip karar almak, uygulamaya yönelik projeler ile değişiklikleri hakkında en geç üç ay içinde karar almak, örenyerlerine ilişkin çevre düzenleme projeleri ile bunların her türlü değişikliklerine ilişkin görüş bildirmek, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının koruma alanlarının tespitini yapmak, özelliklerini kaybetmiş olanların ise tescil kaydını kaldırmak, koruma amaçlı imar planı onaylanmış sit alanlarında tescilli taşınmaz kültür varlığı parselinde, planın bulunmadığı sit alanlarındaki tüm parsellerde inşaî ve fiziki müdahalelere…ruhsat gerektirmeyen tamirat ve tadilatlar dışında uygulamalara ilişkin karar almak, sit alanı içinde kalmayan korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları ve bunların koruma alanlarına ilişkin uygulamaya dönük kararlar almak, naklinde zorunluluk bulunan korunması gerekli kültür varlıklarının uygulamaya yönelik işlemleri hakkında görüş bildirmek, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parsellerinde, taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetlerini etkilemeyecek şekilde ayrılma ve birleştirilmelerine ilişkin karar almak, Koruma Kurulu Müdürlüğünce talep edilmesi halinde görüş vermek ve tescilli taşınmaz kültür varlıklarının kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birliklerince kamulaştırılması işlemlerinde taşınmazın fonksiyonuna ilişkin karar almak.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın resmi internet sitesine göre; Adana, Ankara 1, Ankara 2, Antalya Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul 1, İstanbul 2, İstanbul 3, İstanbul 4, İstanbul 5, İstanbul 6, İzmir 1, İzmir 2, Karabük, Kars, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Muğla, Nevşehir, Samsun, Sivas Şanlıurfa, Trabzon ve Van’da olmak üzere, toplamda 35 Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü bulunmaktadır. Sanat Tarihi, Hukuk, Mimarlık, Şehir Bölge Planlama ve Arkeoloji bilim dallarından Bakanlıkça atanan yedi daimî üye temsilcisinden oluşan Koruma Kurulu Bölge Müdürlükleri, başkan ve başkan yardımcıları ile üyeler arasından kurulca seçilir. Başkanın yokluğunda ise kurula başkan yardımcısının başkanlık ettiği Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerinde; müdürlüklerin görev alanına giren il ve ilçelerdeki kültür varlıklarının tespit, tescil işlemleri ile rölöve, restorasyon, restitüsyon projelerinin incelenerek kurul gündemine alınması, kentsel ve arkeolojik sit alanlarının belirlenmesi ve bu alanlarda tevhit, ifraz gibi parselasyon işlemleri gibi konular ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazların satış, tahsis ve trampa konularının incelenmesi işlemleri yapılmakta ve 2863 sayılı yasa kapsamında gerek resmi kurumlardan gerekse gerçek kişilerden gelen başvurular incelenerek en kısa süre içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler dâhil) ile gerçek ve tüzel kişiler, koruma kurullarının kararlarına uymak zorundadır. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri; kitlesel turizmin yoğun olduğu müze ve örenyerlerinde olası tahribata karşı önlemler alınması, kişilerin belirli güzergâhlar içinde gezdirilmesine yönelik yeni koşulları saptanması, çevre düzeni planı, imar planı, turizm gelişim projesi gibi değişik planlama olgularında tarihsel ve doğal çevreyi girdi olarak değerlendirilmesi ve çeşitli planlar arasında eşgüdüm sağlanması, çeşitli ölçek ve niteliklerde sürdürülen planlama çalışmaları kapsamında tarihsel ve doğal çevrenin korunmasının gözetilmesine ek olarak sit alanlarının korunması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesine yönelik planlama ve uygulama etkinliklerinde izlenecek yöntem ve temel kriterlerin belirlenmesi açısından, turizm ve kaynakların sürdürülebilirliği bağlamında oldukça önem arz etmektedir.