Korykos (Kızkalesi) Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi

Antik dönemde Kilikia Trakheia’nın (Dağlık Kilikya) doğu bölümünde, Göksu (Kalykadnos) ve Lamos Nehirleri arasında bulunan Korykos (Kızkalesi) antik kenti, Seleukeia’nın (Silifke) yaklaşık 25 kilometre kuzeydoğusunda, Elaiussa Sebaste (Ayaş) antik kentinin dört kilometre batısında bulunmaktadır. Ünlü tarihçi Heredot’a göre kent MÖ IV. yüzyılda Kıbrıslı bir prens olan Korykos (Gorgos) tarafından kurulmuştur. Korykos antik kentinin adına MÖ I. yüzyılın başlarında Seleukos Kralı IV. Anthiokos’un ölümü ile yaşanan siyasi karışıklıklar esnasında basılan sikkeler üzerinde de rastlanmıştır. Korykos’un tarihi erken Hellentistik döneme kadar uzanmaktadır. Kızkalesi, tarihi süreçte Selevkoslar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Ermeniler, Fransızların (Kıbrıs Krallığı), Karamanoğlu Beyliği ve Osmanlı hâkimiyeti altına girmiştir.

Korykos antik kentinden kent savunması için kara kalesi ve deniz kalesi olmak üzere iki kale inşa edilmiştir. Kara Kalesi, aynı zamanda Silifke Kalesi’nin de mimarı olan Megas Drungarios Eustatias’a 1099 yılında İmparator I. Alexion tarafından inşa ettirilmiştir. Avlusunda üç kilise bulunan Kara Kalesi’ni iç ve dış surlar çevrelemektedir. Adını beldenin kendisinden alan deniz kalesi (Kızkalesi) ise Korykos Antik Kent harabelerinin güneyinde kıyıdan 600 metre açıkta küçük bir adacık üzerine kenti denizden gelecek saldırılara karşı korumak amacıyla İmparator I. Leon tarafından 1099 yılında inşa ettirilmiştir. Girişi kuzeyde olan deniz kalesinin surları 192 metre uzunluğundadır. Üçgen, dikdörtgen ve yuvarlak biçimlerde sekiz burca sahip olan kalenin içinde 2001 yılında gerçekleştirilen temizlik kazı çalışması neticesinde içerisinde bir şapelin de bulunduğu yapı kompleksi ortaya çıkarılmıştır.

2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan Kızkalesi’nin, İstanbul’daki Kız Kulesi için de anlatılana benzeyen bir söylencesi vardır. Bu söylenceye göre Korykos’ta hüküm süren krallardan birisi çok sevdiği tek kızının geleceğini öğrenmek için bir falcıya danışmıştır. Falcıdan, kızının bir yılan tarafından sokularak öleceğini öğrenen kral bu kehanetin önüne geçebilmek için deniz kalesini inşa ettirmiş ve kızını bu kaleye yerleştirmiştir. Bir gün kral, kızına bir sepet üzüm gönderdi, ne var ki sepete saklanan bir yılan kralın kızını sokarak öldürmüş ve falcının kehaneti gerçekleşmiştir.

Referanslar

Kaplan, D. (2006). Korykos Antik Kentinin ve Kilikia Bölgesinin Korinth Sütun Başlıkları, OLBA, (14): 89-111; Koca, H. ve Şahin İ. F. (1998). Turistik Aktiviteye Katkıları Yönünden Kızkalesi Kasabası, Türk Coğrafya Dergisi, (33): 349-375; Mersin İl Özel İdaresi. (2009). Mersin: Ören Yerleri, Kaleleri, Müzeleri. İstanbul: Seçil Ofset; Tutel, E. (2003). Boğaz Girişindeki Efsaneler Yumağı: Kızkulesi, http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/2035/001501423006.pdf?sequence=3&isAllowed=y, (Erişim tarihi: 20.08.2020).