Konsept Restoranlar
Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi Lokanta
-
2019
Müşterilerine kaliteli yiyecek ve içeceğin yanı sıra çekici ve eğlenceli atmosfer sunmayı hedefleyen yiyecek içecek işletmeleridir. Dekoratif öge ve müzik gibi unsurların ön plana çıktığı konsept restoranlarda en önemli husus iç ve dış mekân tasarımıdır. Sanayi Devrimi ile birlikte özellikle Avrupa’da toplumun refah seviyesinin yükselmesi, dolayısıyla yeme-içme olgusunun fizyolojik gereksinimden daha fazla anlam ifade etmesi, konsept restoranların kuruluşuna zemin hazırladı. Ayrıca eğlence sektörü ile yiyecek-içecek sektörünün iç içe olması da konsept restoranların kuruluşunda önemli bir etkiye sahip oldu. Film, müzik ve meslek çeşidi gibi unsurlar çerçevesinde kurulan konsept restoranların her biri özgün iç ve dış mekân tasarımına sahiptir. Bunun yanı sıra; restoranın teması ile coğrafi konumunun ilişkili olması, temanın restorandaki en önemli unsur olması, restoranların en az bir temayı tüm özellikleriyle kullanması, menünün tema ile uyumlu olması ve restoran personelinin temanın bir parçası olması gibi unsurlar konsept restoranların ortak özellikleridir.
Konsept restoranların kuruluşu XIX. yüzyılın sonlarına uzanmaktadır. Fransa’da hapishane, ölüm, korku gibi temalarla kurulan restoranlar, konsept restoranların ilk örneklerdir. Fransa başta olmak üzere Avrupa’da yaygınlaşan konsept restoranların Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk örnekleri ise 1920’li yıllarda açılmaya başladı. Bu süreçte önemli bir pazar payına sahip olmayan konsept restoranlar özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere birçok ülkede önemli bir konuma sahip oldu. 1955 yılında ilk tematik park olan Disneyland’in açılması, birçok yeni tematik parkın yanı sıra yeni konsept restoranların açılmasına da zemin oluşturdu. Özellikle 1990’lı yıllara kadar popülaritesini sürdüren konsept restoranlar franchising antlaşmalarıyla birlikle zincir işletmelere dönüştü. XXI. yüzyılla birlikte modanın sıklıkla değişmesi ve restoranların genç neslin talep ve isteklerine yanıt verememesi gibi unsurların etkisiyle konsept restoranların pazar payında düşüş gerçekleşti.
Dünya genelinde en çok bilinen konsept restoran, 2019 yılı itibariyle 36 farklı ülkede faaliyet gösteren Hard Rock Cafe’dir. Dünya genelinde en çok bilinen bir diğer konsept restoran ise yağmur ormanı temalı Rainforest Cafe’dir. Her iki işletme Türkiye’de de açıldı fakat bir süre faaliyet gösterdikten sonra kapatıldı. Forrest Gump filminden esinlenerek açılan Bubba Gump Shrimp Company, Robert Louis Stevenson’ın Dr. Jekyll ile Bay Hyde eserinden esinlenerek açılan Jekyll & Hyde Club, Viking temalı Harald ve hastane temalı Heart Attack Grill dünya genelinde yaygın olarak bilinen başlıca konsept restoranlardır.
Referanslar
Bekar, A. ve Gümüş Dönmez, F. (2014). Temalı Restoranlar ve Temalı-Etnik Restoran Ayrımı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (35): 797-802; Chen, C. ve Guan, Y. (2008). Experience Design of the Theme Restaurant Maket he Dining be a Memorable Experience. 9th International Conference on Computer-Aided Industrial Design and Conceptual Design, (22-25 November 2008): 982-985; Kılıç, O. (2016). Temalı Restoran ve Barlar. İçinde; O. N. Özdoğan (Editör) Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler (ss. 81-100). Ankara: Detay Yayıncılık; Tsai, C. T. ve Lu, P. H. (2012). Authentic Dining Experiences in Ethnic Theme Restaurants, International Journal of Hospitality Management, 31 (1): 304-306; Weiss, R., Feinsteşn, A. H. ve Dalbor, M. (2004). Customer Satisfaction of Theme Restaurant Attributes and Their Influence on Return Intent, Journal of Foodservice Business Research, 7 (1): 23-41.