Kabin Basıncı
Havayolu İşletmeciliği Kavram
-
2019
Yaşamını sürdürebilmek için oksijene ihtiyaç duyan insanoğlu en rahat şekilde deniz seviyesinde nefes alabilmektedir. Uçakların uçuşlarını gerçekleştirebilmeleri için ise en uygun koşullar havanın hafif ve pürüzsüz olduğu yükseklikteki bölgelerdir. Yüksek irtifalarda hava basıncı düşüktür. Kabin basıncının ayarlanması ile anlatılmak istenen kabin içerisindeki basıncın arttırılmasıdır. Düşük hava basıncı insanoğlunun normal bir şekilde nefes alıp vermesini zorlaştıran bir etkendir. Bu durumun insan vücudunda oksijen yetmezliği ve vurgun yeme gibi problemlere yol açtığı bilinmektedir. Söz konusu problemlerin üstesinden gelebilmek için uçaklar özel sistemlerle basınçlandırılmaktadır. Teknik bir desteğe ihtiyaç duymadan sağlıklı bir insan için uygun olan hava şartları deniz seviyesinden 4,5 kilometre (14 bin feet) yüksekliğe kadar sağlanabilmektedir. Bu seviyenin üstündeki yüksekliklerde destekleyici bir sisteme ihtiyaç duymadan uzun süreli bilinçli ve canlı kalmak mümkün olmamaktadır. Uçaklar genellikle yerden bir birbuçuk kilometre (35 bin feet) yükseklik dolaylarında uçuşlarını gerçekleştirmektedir. Doğal yollarla nefes alıp vermenin mümkün olmadığı bu ortamlar yapay bir şekilde basınçlandırılmaktadır.
Uçaklarda rahatlıkla nefes alıp vermek ve bilinçli kalabilmek için ilk olarak basınçlı oksijen tüpleri, sonrasında ise gaz maskeleri kullanıldı. Birçok askeri ve yolcu uçağında kabin ekibini ve yolcuları canlı tutabilmek için oksijen sistemleri ve yüz maskeleri ise günümüzde hala kullanılan yöntemlerdir. 1937 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Hava Ordusu tarafından modifiye edilen Lockheed Electra uçağının araştırma uçuşlarına başlaması sonucunda XC-35 uçağı basınçlı bir kabinle inşa edilen ilk uçak oldu. Yapılan araştırmalar sonucunda güvenli olan kabin basıncı limitinin 2.440 metre (sekiz bin feet) yükseklikteki basınç değerlerine kadar ayarlanması önerilmektedir. Ayrıca hava kalitesi ve kabin basıncının sağlık üzerine etkilerini, kabin basıncı kontrol sistemlerini inceleyen araştırmalar da literatürde mevcuttur.
Referanslar
http://aviationknowledge.wikidot.com/aviation:cabin-pressurization, (Erişim tarihi: 09.10.2020); https://www.airspacemag.com/flight-today/how-things-work-cabin-pressure-2870604/, (Erişim tarihi: 09.10.2020); https://www.airporthaber.com/kose-yazilari/biraz-da-teknik.html, (Erişim tarihi: 09.10.2020); https://www.aircraftsystemstech.com/2017/05/control-of-aircraft-cabin-pressure.html, (Erişim tarihi: 09.10.2020); https://www.faa.gov/data_research/research/med_humanfacs/cer/media/HealthEffectsVulnerablePassengers.pdf, (Erişim tarihi: 09.10.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Dumas, A., Angeli D. ve Trancossi M., (2014). High Altitude Airship Cabin Sizing, Pressurization and Air Conditioning. Energy Procedia, (45): 977-986; Zubair, M., Ahmad, K.A. ve Riazuddin, V. N., (2014). A Review on the Impact of Aircraft Cabin Air Quality and Cabin Pressure on Human Wellbeing. Applied Mechanics And Materials (629): 388-394.