Adını kuşların uğrak noktası olmasından dolayı Güvercinada olarak alan ada, Aydın’ın Kuşadası ilçesi Hacıfeyzullah Mahallesi’ne bağlı olup 1950’li yılların sonuna kadar karadan tamamen bağımsız olarak kaldı, sonrasında 50 metrelik mendirek ile karaya bağlanarak yarımada haline gelmiştir. Ege’nin deniz ticaretinde önemli bir liman kenti olan eski adıyla Scala Nova (Yeni İskele), XVI. yüzyıl başlarından itibaren İslami kaynaklarda Kuşadası olarak geçmiştir. Evliya Çelebi, J. Galt, P. Tournefort, W. Turner, J. Jonder, C. Texier gibi seyyahların seyahatnâmelerinde yer almıştır. Şehrin önünde yalçın kayalıklar üzerinde bulunan Güvercinada’da farklı zamanda yaptırılan iki yapı yer almaktadır. Bunlardan ilki Barbaros Hayrettin Paşa tarafından 1530’lu yıllarda Mora isyanı sırasında denizden gelebilecek saldırıları önlemek, gözlem ve savunma amacıyla yaptırılan kale, diğeri ise 1820’li yıllarda Sığla Sancağı mütesellimi İlyas Ağa tarafından adayı çevreleyecek şekilde yaptırılan dış surlarıdır.

Adanın ortasındaki en yüksek noktaya bir sarnıç kalıntısı üzerine Yılancı Burnu’ndan getirilen taşlar ve tuğla malzemeyle kare planlı olarak inşa edilen kale, 17.35x15.70 metre boyutlarında, tek planlı ve beşik tonozlu bir yapıdır. İçerisinde merdivenle çıkılan bir teras olup mazgallarla çevrilidir. Kaleye giriş güney cepheden sağlanmaktadır. Kuzey, güney ve batı cephelerinde top bataryaları için boşluklar bulunuyorken doğu cephesinde üst kata çıkışı sağlayan merdivenler olması nedeniyle savunma pencereleri yapılamamıştır.

Kaleyi çevreleyen dış surlar, adanın topografyasına göre şekillenerek, adanın etrafındaki kayalıkları temel alarak, çoğunlukla düşey yapıda, kuzeyde ise şevli yapıda, üç metre yüksekliğinde inşa edilerek tüm adayı çevrelemektedir. Adanın kıyılarına paralel yükselen surların ana savunma cepheleri açık denize doğru olan kuzey ve batı cepheleridir. Güney cephe kente bakıyor ve ana kapının çevresinde iki kule yer almaktadır. Ana kapının yanındaki kuzey kule çokgen, güney kule ise silindir biçimindedir. Bu kuleler dışında kuzeye bakan (kuzeydoğu ve kuzeybatı yönlerinde) dörtgen planlı iki kule daha bulunmaktadır. Bu kuleler iki katlı taş ve tuğla malzemelerle yapılmıştır.

Yıllar içerisinde yaşanan depremlerle hasar alan kale ve surlar birçok kez onarım geçirmiştir. Güvercinada Kalesi son olarak 2016 yılında restore edilerek, turizme kazandırılmıştır. Ücretsiz olarak ziyarete açık olan kalenin bahçe ve teraslarında, kuşlar için ağaç evler, endemik bitki türleri, cam zeminlerde sergilenen bazı antik eserler, fener ile Barbaros Hayrettin Paşa’nın heykeli bulunmaktadır. Kalenin içerisinde 1998 yılında Kuşadası’nda karaya vuran 14.5 metrelik bir Fin balinası iskeleti ile çeşitli gemi maketleri sergilenmektedir.