Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi
Müze Etnografya Müzesi
(Melikgazi, Kayseri, 1995 - )
Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
-
2019
Kayseri’nin Melikgazi ilçesinin Cumhuriyet Mahallesi’nde yer alan, binanın orijinal bölümlerinin inşası 1419 ile 1497 yılları arasında yapıldı ve XVIII. yüzyıla kadar yapılan ekleme ve değişikliklerle bugünkü halini aldı. Bina 1976 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tescil edildi ve kamulaştırıldı. Kamulaştırmadan sonra restorasyon çalışmaları başlandı ve bitiminde ise konağın batı tarafı 18. 05. 1995 günü teşhir ve tanzimi yapılarak müze-ev olarak halkın ziyaretine sunuldu. Üç yıl sonra 18. 05. 1998 tarihinde ise bakanlık emirleri gereğince etnografya müzesi konağın doğu kısmı ikinci katına taşındı. Diğer bir ifade ile haremlik ve selamlık olmak üzere iki ana bölümden oluşan konağın girişte sağ tarafta bulunan haremlik bölümü müze-ev olarak, sol tarafta bulunan selamlık bölümü de etnografya müzesi olarak hizmet vermektedir.
Haremlik bölümü: Haremlik bölümü Kayseri’deki diğer benzerleri gibi üç ana mekândan oluşuyor. Bu kısımlar sofa, harem odası ve tokana (ana mutfak) olarak adlandırılıyor. Ana mekân olarak düşünülen sofanın etrafında diğer odalar konumlanıyor. Harem odası sofanın doğusunda yer alırken tokana batısında yer alıyor. Güneyinde ise ambar ve hizmetçi odası bulunuyor. Tokananın kuzeyinde eve sonradan eklenmiş kadın müşterileri ağırlamak için inşa edilmiş kabul (veya misafir) odası vardır. Misafir odasının batısında, kahve odası olarak adlandırılan bir mutfak ile ona bitişik ve önünde dekoratif taşlarla yapılmış bir havuz olan açık bir köşk mevcuttur. Bunların yanında haremlik bölümünde bir de hamam vardır.
Selamlık bölümü: Haremliğin inşasından sonra yapıldı. Doğuda dış kale duvarlarına yaslanan iki katlı bir yapıdır. Alt katı hayvanlara ve onların yiyeceklerinin saklanmasına hizmet ediyor. Üst kat, taş bir merdivenle ulaşılan bir orta hol çevresinde düzenleniyor. Hol kuzey tarafta yarı açık bir köşk, batıda bir kabul salonu, doğuda bir selamlık odası ve güneyde bir hizmetçi odası, bir tokana, bir servis holü ve kahve ocağı ile çevreleniyor. Kuzey taraftaki köşkte Türkmen Çadırı, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait küpler; batı tarafındaki kabul salonunda bakır ev eşyaları, halı ve kilimler; doğu tarafındaki selamlık odasında ise cam, çini, ahşap ve madeni eserler vb. eserler; güney tarafta ise İslam Devletlerine ait sikkeler, el yazması Kuran-ı Kerimler ve yazı takımları sergileniyor.
Referanslar
Kayseri Büyükşehir Belediyesi (2019). Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi, https://www.kayseri.bel.tr/kesfet-listeleme/gupgupoglu-konagi-etnografya-muzesi, (Erişim tarihi: 28.12.2019); Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi, https://kayseri.ktb.gov.tr/TR-55030/etnografya-muzesi-gupgupoglu-konagi.html, (Erişim tarihi: 28.12.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Müzeler, Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi, https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=KGK01&DistId=MRK, (Erişim tarihi: 28.12.2019); Türkiye Kültür Portalı (2019). Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kayseri/gezilecekyer/gupgupoglu-konagi-etnografya-muzesi, (Erişim tarihi: 28.12.2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Güpgüpoğlu Konağı Etnografya Müzesi, https://kayseri.ktb.gov.tr/TR-55030/etnografya-muzesi-gupgupoglu-konagi.html, (Erişim tarihi: 28.12.2019).
-
2021
Güpgüpoğlu Etnoğrafya Müzesi, Kayseri ilinde Melikgazi İlçesi Cumhuriyet Mahallesi Tennuri Sokakta yer almaktadır. Müze olarak kullanılan yapı, 1976 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tescillendi. Konak bünyesinde gerçekleştirilen onarımlar neticesinde 1995 yılında konağın batı tarafı müze-ev olarak ziyarete açılmıştır. Hunat Hatun Medresesi içerisinde var olan etnoğrafik eserlerin de konağa getirilmesinin ardından konağın doğu kısmı 1998 yılında ziyarete açılmıştır. Güpgüpoğlu Konağı Etnoğrafya Müzesi’nde; sikkeler, mühürler, takı eşyaları, geleneksel mutfak eşyaları, halı örnekleri, halıcılıkta kullanılan malzemeler, geleneksel kıyafetler, silahlar sergilenmektedir. Konağın avlusunda ise taş eserler yer almaktadır.
Güpgüpoğlu Konağı haremlik ve daha sonra eklenen selamlık bölümünden oluşmaktadır. Doğuda yer alan iki katlı selamlık kalenin sur duvarlarına dayanmaktadır. Selamlık bölümünün zemin katında Kent Tarihi Salonu, Okuma Salonu ve Çocuk Aktivite Alanı bulunmaktadır. Selamlığın üst katında vitrinler içerisinde İlhanlı, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemine ait sikkelerin yanı sıra mühürler ve takı eşyaları sergilenmektedir. Ayrıca selamlık bölümünde pişmiş topraktan yapılmış testiler, bakır kazanlar, bakır ibrikler, ahşap yayıklar Geleneksel Mutfak Eşyaları Salonunda sergilenmektedir. Geleneksel Giyim Kuşam Salonunda; kadın ve erkek kıyafetleri, gerdanlıklar, kemer tokaları, tesbih ve köstekli saatler yer almaktadır. Geleneksel Halı Sanatı Salonunda ise Yahyalı Halısı, Bünyan Halısı, halıcılıkta kullanılan taraklar, kirkit, halı makasları sergilenmektedir. Selamlık bölümünde bulunan Silahlar Salonunda; kesici ve delici silahlar, pala, kılıç, gürz, tüfekler ve zırh sergilenmektedir.
Selamlık ve haremlik bölümlerinin arasında hamam bulunmaktadır.
Hamamın batısında daha sonra konağa dahil edilen haremlik bölümü yer almaktadır. Haremlik bölümünün cephesinde renkli taş işçiliği söz konusudur. Kemerli bir kapı ile sofaya girilmektedir. Sofanın batısında mutfak (tokana), doğusunda harem odası ve güneyinde ise kiler bulunmaktadır. Bugün haremliğin doğusundaki oda “gelin odası” olarak sergilenmektedir. Ayrıca Kayseri mutfağına özgü yemeklerin canlandırılması da mutfakta (tokana) sergilenmektedir. Haremlik bölümün kuzeybatısında kemerli ve yoğun bir bezeme programının olduğu köşk bölümü yer almaktadır.
Güpgüpoğlu Konağının geniş bir avlusu bulunmaktadır. Avlunun kuzey duvarında Selçuklu dönemine ve Osmanlı dönemine ait taş mimari parçalar sergilenmektedir. Yine avluda Beylikler dönemine ve Osmanlı dönemine ait mezar taşları bulunmaktadır.
Güpgüpoğlu Konağı Etnoğrafya Müzesi olarak kullanılan yapı geleneksel evlerden birisi olmakla birlikte vakıf kayıtlarından evin 1419 – 1497 yıllarında yapıldığı öğrenilmektedir. Var olan birimlere XVIII.yüzyıla kadar eklemeler devam etmiştir.
Referanslar
İmamoğlu, Vacit (1992), Geleneksel Kayseri Evleri. Ankara; Kayseri Büyükşehir Belediyesi https://www.kayseri.bel.tr/kesfet-listeleme/gupgupoglu-konagi-etnografya-muzesi (Erişim tarihi: 12.04.2021); Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü: https://kayseri.ktb.gov.tr/TR-55030/etnografya-muzesi-gupgupoglu-konagi.html (Erişim tarihi: 12.04.2021); Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44112/kayseri-muze-mudurlugu.html (Erişim tarihi:12.04.2021); Satoğlu, Abdullah (2002), Kayseri Ansiklopedisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.