Göçebe toplumlar, uzun süre dayanabilen, kolay taşınabilen ve her ortamda pişirilebilen bir ekmeğe ihtiyaç duyuyordu. Anadolu’nun her köşesinde sevilen ve tüketilen yufka ve gözleme gibi geleneksel birçok lezzet, tarih boyunca göçebe yaşam tarzının etkisiyle şekillenmiş, Osmanlı mutfağında yufka, börek yapımında yaygın olarak kullanılmış ve saray mutfağında da önemli bir yer edinmiştir. Orta Asya’dan Anadolu’ya gelip, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerinde yoğun olarak göçer hayat tarzlarıyla Türk boylarına mensup bireyler olarak tanımlanan Yörükler, mutfak kültürleri ve beslenme modelleriyle Türk Mutfak Kültürü’nde önemli bir zenginlik sağlarlar. Yörüklerin, köylülerin ve şehir hayatının ortak noktası haline gelen yufka ve gözleme, geçmişten günümüze aktarılan bir mutfak geleneğidir. Gelin olarak eve gelecek olan kızın isteme ya da el öpme merasimlerinde, kıza gözleme ve tavuk pişirildiği belirtilmiştir.

Orta Asya Türklerinin Anadolu'ya göçüyle Türkiye’ye taşınan UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras olarak kabul edilen yufka, un, su ve tuzdan oluşan, ince ve büyük bir hamur yaprağı olarak tanımlanırken, mayasız bir hamur olduğundan için hızlıca hazırlanabiliyor ve sac üzerinde de kolayca pişirilebiliyordu. Aslında, yufka ekmeğinin yapımında sabit fırın veya tandır kullanımının uygun olmamasından kaynaklı, taşınması kolay ve kısa sürede pratik şekilde kullanıma hazır olan sac, tercih edilmiştir.

Yufka ekmeği, baklava ve böreklik olarak üretilen buğday ununa, su, tuz ve gerektiğinde katkı maddeleri eklenerek, tekniğine uygun olarak hazırlanan sert hamurun biraz dinlendirildikten sonra bezelere ayrılıp, ince bir şekilde oklavayla açılarak sacda alt üst pişirilmesi ile elde edilen yarı mamuldür. Kırsal bölgelerde, özellikle kış aylarında tüketilmek üzere büyük miktarlarda hazırlanır. Göçebe yaşam kültüründe, bozulmadan uzun süre saklanabilmesi, kullanım öncesi ıslatıldıktan sonra yumuşaması ve böylece katlanabilen ekmeğin bir iki gün içinde tüketilebilir olması, gözleme, börek, tatlı ve çeşitli hamur işleri yapımında da yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır.

Gözleme ise, yufkanın farklı bir kullanım şekli olup, yufkanın açılmasından sonra içine peynir, patates, ıspanak, kıyma, mantar veya otlardan biri ya da karışımına çeşitli baharatların katılması ile hazırlanan iç harçları konulup, yarım ay şeklinde katlanır ve gözleme üzerine fırça ile yağ sürülerek kızgın sacın üzerinde pişirilmeye bırakılır. Kahvaltılardan sokak lezzetlerine kadar geniş bir tüketimi olan gözlemenin ince yapısı ve çıtır dokusundan dolayı sevilerek tüketilir. Özellikle de kırsal bölgelerde, imece usulü kadınlar sıcak sıcak hazırladıkları bu gözlemeleri, festivallerde, köy pazarlarında ve sokak lezzetlerinden biri olarak satarak, aile bütçelerine ekonomik katkı sağlamaktadır.

10.03.2022 tarihinde tescilli Bartın Gözlemesi Mahreç 10.11.2020 tarihinde tescilli Bolu Kabaklı Gözlemesi Mahreç İşareti ve 12.04.2021 tarihinde tescilli Mudurnu Bal Kabaklı Gözlemesi Mahreç İşareti olan coğrafi işaretli ürünler grubunda yer almaktadır.