Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT): Sağlık Turizmine Farklı Bir Yaklaşım

Araştırma Lisansüstü Tez Temelli Araştırma

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT), günümüzde sağlık turizmi bağlamında tartışılması gereken yeni bir yaklaşımdır. Kısaca, modern tıp veya medikal tıp yöntemlerini tamamlayan, geleneksel ile alternatif tıp yöntemlerinin entegrasyonundan doğan yeni nesil tedavi yöntemidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından geleneksel tıp; “fiziksel ve ruhsal hastalıkların önlenmesinde, teşhis edilmesinde, tedavi edilmesinde, sağlığın korunmasında ve iyileştirilmesinde farklı kültürlere özgü teori, inanç ve deneyimlere dayanan bilgi, beceri ve uygulamaların toplamı” şeklinde tarif edilmiştir. 

Son yıllarda “tıbbın değil tedavinin alternatifi olabileceği” söylemi ile alternatif tıp yerine GETAT kavramı kullanılmaya başlanmıştır. Dünyada modern tıp alanındaki teknolojik gelişmelere rağmen GETAT yöntemlerinin kullanımına olan ilgi de zamanla artmıştır. Bu gelişmede, uygulamaların her bireyin kendi kültürüyle uyumlu olması, maliyetlerin az olması, kolay ulaşılması, sigorta kapsamına alınması, girişimsel işlemlere gerek olmaması, kronik, psikiyatrik ve terminal dönem hastalıklara umut olması etkili olmuştur. Türkiye'de ise bütün bunlara ilave olarak bitki çeşitliliğinin fazla olması, yüksek turizm potansiyeli ve zengin yeraltı kaynakları, uzman personel sayısının fazla olması ve sunulan hizmetlerin kaliteli ve ucuz olması sayılabilir. Bu bağlamda, diğer ülkelerin uygulamış oldukları sigorta kapsamının geniş olmaması, tıbbi uygulama maliyetlerinin yüksek olması, bazı yöntemlerin kendi ülkelerinde uygulanma yasağı ya da kısıtlı uygulanması gibi nedenler, Türkiye’de GETAT uygulamalarının gelişmesine olanak sağlayan dışsal kolaylaştırıcılar ve üstünlükler olarak görülebilir.

İnsanların sağlıklarını korumak veya yeniden elde etmek maksadı ile GETAT uygulama destinasyonlarına yaptıkları seyahatlere ise “GETAT Turizmi” denilmektedir. Türkiye gündemine 2014 yılından sonra giren GETAT uygulamaları öncelikle yerli turist açısından ilgi çekici durumdadır. Bu bağlamda, Sağlık Bakanlığı’na bağlı “Geleneksel, Tamamlayıcı ve Fonksiyonel Tıp Uygulamaları Daire Başkanlığı'nın kurulması resmi anlamda atılan en önemli adımdır. Bu birimin GETAT yöntemleri, eğitim ve uygulama merkezlerini, hastanelerin bu uygulamalarla ilgili işleyişini ve denetlenmesini yönetmeliklerle tanımlaması insanların bu tür tedavi yöntemlerine güvenini artırmıştır. Devlete bağlı sağlık kurumları yanında özel sektörün de bu uygulamaları yapabilecek konuma gelmesi rekabeti artırarak hem yerli turistleri hem de yabancı turistlerin tercihlerini artırmaktadır. Özellikle, ülkemizin sağlık turizmi açısından kazanımış olduğu olumlu imaj ve güvenilir ülke olması bu çekiciliği her geçen gün artırmaktadır. Bu amaçla örneğin, daha çok merkez ve hastane açılması, bu konunun bir uzmanlık alanı olarak desteklenmesi ve ilgili reklamlarda bu konuya da yer verilmesi, Türkiye turizmi için farklı bir rekabet üstünlüğü getirirken, yeni bir turizm ürünü yaratma avantaj da yaratacaktır. 

GETAT ile ilgili uygulamaların bilinen geleneksel ya da eski uygulama biçiminden modern ve güvenli hale getirilmesi için öncelikle, ülkelerin sağlık otoritelerinin konu ile ilgili düzenlemeler yapması zorunludur. Bu amaçla, Sağlık Bakanlığı tarafından 27.10.2014 tarih ve 29158 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan yönetmelik ile izin verilen uygulamalar belirlenmiştir. Buna göre “akupunktur, kupa, apiterapi, proloterapi, ozon uygulaması, hipnoz, osteopati, sülük uygulaması, fitoterapi, homeopati, kayropraktik, müzikterapi, larva uygulaması, mezoterapi, refleksoloji” ile ilgili tedavilerin uygulanabileceği izni verilmesi yanında, nasıl uygulanacağı da açıklanarak yayımlanmıştır. Hekimler bu eğitimlerin tümüne katılabilirken diğer sağlık personeli eğitimlerin bazılarına katılabilmektedir.  Teorik ve uygulama sınavında başarılı olan katılımcı Sağlık Bakanlığı tarafından tescilli sertifika almaya hak kazanır. Sertifikanın geçerlilik süresi yedi yıldır. Eğitimler, Bakanlık oluru ile üniversiteler bünyesindeki eğitim merkezleri tarafından yüz yüze eğitim ve uzaktan eğitim şeklinde düzenlenebilmektedir. Eğitimleri uygulama alanlarının ilgili öğretim üye ve uzman doktorlar veya uygulama dalında üç ve daha fazla makale sahibi doktor, diş hekimi ve eczacılar verebilmektedir. Ayrıca, Bakanlık onaylı “Uygulama Sertifikası” sahibi, alanında aktif olarak çalışan tabipler ve diş tabipleri de eğitimci olarak görev alabilmektedir. 

Referanslar

Mollahaliloğlu S., Uğurlu F. G., Kalaycı M. Z. ve Öztaş D. (2015) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarında Yeni Dönem, Ankara Medical Journal, 15(2): 102- 105; Fırat, S. ve Eraslan, İ.H. (2021). Bölgesel kalkınma çalışmalarında geleneksel ve tamamlayıcı tıp sektörünün (GETAT) rolü: Düzce ili GETAT sektörünün uluslararası rekabetçilik analizi çalışması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2): 925-956; Tekçi, A. (2017). Araştırma görevlisi hekimlerin geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları ile ilgili bilgi ve tutumları, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Diyarbakır; Resmî Gazete (2014a) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Tarih: 27.10.2014; Sayı: 29158 28.