Etnik Restoran

Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi Lokanta

Etnik kavramı, kültürel miras aracılığıyla, ortak geçmişi ile kendi kimliğini özdeşleştiren insan topluluğunu tanımlamak için kullanılmaktadır. Her etnik grup kendisini diğerlerinden ayıran özelliklerini saklamak ve yaşatmak ister. Etnik kültürün yaşatılmasında en kritik araçlardan biri de, yemektir. Yemek kültürü bireyin bulunduğu coğrafya, aile ve içinde büyüdüğü toplumsal unsurlar gibi birçok noktadan beslenerek şekillenir ve bireylerin yemek tercihlerini kalıcı biçimde etkiler. Etnik yemek, “Etnik bir grubun kültürel mirası ile uzun bir zaman diliminde oluşan yiyecek ve içecekleri” ifade eder. Uluslararası ticaret, küreselleşme, göç, turizm ve yeni tüketici davranışları gibi nedenler etnik yiyeceklere yönelik farkındalığı artırmıştır.

Etnik restoranlar temalı restoranlar sınıfında yer alıyor. Temalı restoranlar, müşterilerin yemek yeme ihtiyaçlarını eğlenebilecekleri ve kendilerini özel hissedecekleri özellikli bir atmosferde sunan işletmelerdir. Temalı restoran fikrine öncülük yapan işletmelerin ilki 1871 Paris-Montnartre’deki sanatsal kafeler olurken, 1885 yılında Paris’te Maxime Lisbonne tarafından kurulan Cafe u Bagne (Hapishanenin Kafesi) tematik restoranlara ilham veren en eski restoranlardan biridir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise tematik restoranların kurucusu savunma siperleri görünümünde restoranlar açan eski bir bombardıman pilotu David Tallichet’tir.

Temalı restoranlarda bir tema bağlamında abartılı ve yapay bir restoran atmosferi ve ortamı yaratılması ön plandadır. Buna karşın temalı restoranların en yaygın türü olan etnik temalı restoranlar mutfak kültürleri ile diğer temalı restoranlardan belirgin şekilde ayrılır. Etnik temalı restoranlar; “Belirli bir etnik kültüre yönelik yapılanan, iç dekoru, menüsü, dış görünüşü, müziği, çalışanları ve diğer belirgin özellikleriyle bir kültürün ayırt edici özelliklerini yansıtan restoranlar” şeklinde tanımlanmaktadır. Etnik restoranlarda, mutfak ve servis uygulamaları hakkında deneyimli ve bilgili çalışanlar vasıtasıyla “Etnik kimliğe sadık kalarak, etnik bölge ve kültürün özelliklerini tam olarak yansıtan yiyecek ve içecek üretimi” ana hedeftir. Etnik restoranlar bir yöre, bölge ya da ülkenin yemeklerini ve insanlarını tanıtan kültür elçileri gibi faaliyet gösterirler. Etnik restoranlar sunumlarında sadece yemekleri değil, kültürlerini de servis ederler. Müşterilerin günlük hayatlarında farklı kültürler ile etkileşime girmelerine aracılık ederler. Bu nedenle birçok müşteri için etnik restoran deneyimi, özgün ve yeni yemek deneyimine ek olarak, yabancı oldukları bir kültür hakkında bilgilenmek ve deneyim kazanma amacı da taşır.

Etnik restorancılığın günümüzde bu denli yaygınlaşmasının arka planında göçlerin oldukça etkili olduğu söylenebilir. Örneğin Almanya’da İkinci Dünya Savaşı öncesinde sınırlı sayıda yabancı temalı restoran bulunurken, 1960’lı yılların başında başlayan işçi göçü ile birlikte bu sayı oldukça artmıştır. Etnik restoranlar başlangıçta her ne kadar kendi etnik grubuna ait bireylerin beslenmesi amacıyla açılmış olsa da günümüzde kendi etnik profili dışında çok geniş kitlelerin de ilgisini çeker hâle geldi. Dünyada en yaygın ve bilinen etnik temalı restoran mutfakları Çin, İtalyan, Meksika, Fransız, Hint, Japon, Tayland ve Türk-Osmanlı mutfağı olarak sayılabilir. İrlanda, İngiltere ve Almanya ise yiyeceklerinden öte içki kültürleri sayesinde etnik temalı restoranları ile ünlüdür. Türkiye’nin sahip olduğu Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi zengin uygarlık mirası, olağanüstü bir etnik mozaiğin oluşmasını sağladı. Zaman içerisinde Kafkaslar, Balkanlar ve Arap ülkelerinden gerçekleşen göçler Türk mutfağının zenginleşmesine büyük katkı sağlarken etnik adlarla anılan yüzlerce yemeğin ortaya çıkmasını sağladı. Çerkez Tavuğu, Çibörek, Boşnak Böreği, Arnavut Ciğer, ve Abhaz Peyniri verilebilecek yüzlerce örnekten birkaçıdır.

Referanslar

Akdemir, N. (2018). Etnik Restoranlar. İçinde; A. Akbaba ve N. Çetinkaya (Editörler), Gastronomi ve Yiyecek Tarihi (ss. 450-465. ss.). Ankara: Detay Yayıncılık; Işıldar, P. (2017). Tematik Restoranlar. İçinde; Hülya Kurgun (Editör), Gastronomi Trendleri. Milenyum ve Ötesi, (ss. 203-223. ss.). Ankara: Detay Yayıncılık; Kılıç, O. (2014). Temalı Restoranlar ve Barlar. İçinde; O. N. Özdoğan (Editör), Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler-Kavramlar, Yaklaşımlar, Başarı Hikâyeleri (ss. 88-110). Ankara: Detay Yayıncılık; Sökmen, A. (2011). Yiyecek İçecek Hizmetleri Yönetimi ve İşletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık; Wood, N. T. ve Muñoz, C. L. (2007). No rules, just right’or is it? The Role of Themed Restaurants as Cultural Ambassadors, Tourism and Hospitality Research, 7(3-4): 242-255.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Akdemir, N. (2018). Etnik Restoranlar. İçinde; A. Akbaba ve N. Çetinkaya (Editör), Gastronomi ve Yiyecek Tarihi (ss. 450-465). Ankara: Detay Yayıncılık.