Duhani, Said Naum

Kişi Yazar

(1886 – 1970)

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun yöneticilerinden. St. Joseph Lisesi’nde okudu, ancak mezun olmadı. Ailesi Lübnan kökenli Hristiyan – Arap, Melkiti, ünlü Duhanilere, - Duhani tütüncü anlamına gelir -  mensuptur. Babası Naum Paşa Paris Elçiliği yapmıştır. Büyük amcaları, Mikail ve Yusuf Naum, ünlü Naum Opera - Tiyatrosu’nun kurucularıdır. Said Naum Duhani, babasının mutasarrıflığı döneminde Beyrut’ta büyüdü ve on altı yaşında İstanbul’a geldi. Naum Paşa’nın Paris’e elçi olarak atanması üzerine Paris’e gitti. Paris’te yaşadığı yıllarda Fransız bir hanım ile evlendi. Sorbonne’de eğitim gördü ancak okulu bitiremedi. Babasının ölümüne dek Paris’te yaşadı ve daha sonra İstanbul’a yerleşti.  Önceden tanıdığı Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu genel müdürü Reşid Saffet Atabinen’in önerisi ile Kurum’da yönetici olarak göreve başladı. Beyoğlu’nda babasına ait Naum Paşa Apartmanı’nda eşi ve oğlu Sadi ile yaşamaya başladı. Ancak oğlu genç yaşta canına kıydı. Bu sarsıcı olaydan sonra eşi Paris’e döndü. Said Naum Duhani ise oturduğu Naum Paşa Apartmanı’nda, ki şimdilerde otel, hayata küskün, dünyadan yalıtılmış biçimde yalnız yaşadı. 

Duhani, yaşadığı çevre olan Beyoğlu’nun tarihi, sosyal yaşantısı ile ilgili, anılarını ve gözlemlerini içeren yazılar yazdı, çalışmalar yaptı.  Orijinal dili Fransızca olan çalışmalarından iki tanesi kitaplaştı. İlk kitabı “Eski İnsanlar Eski Evler; 19. Yüzyıl Sonunda Beyoğlu’nun Sosyal Topografyası (1984),” Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından yayımlandı. Kitap farklı güzergahlar boyunca Beyoğlu Bölgesi’ni; Tepebaşı, Galatasaray, Tünel Meydanı, Taksim ve Ayaspaşa havalisini, öncelikle binalarını sahipleri ve sakinleri ile anlatmaktadır. İkinci kitabı “Beyoğlu’nun Adı Pera İken, (Geri dönmeyecek zamanlar) (1990),” ilk kez La Turquie Moderne dergisinde tefrika edildi. Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kütüphanesi Yayınları tarafından yayımlandı. Beyoğlu’nun “Adı Pera İken” adlı eseri aynı bölgedeki sosyal yapıyı ve yaşantıyı, Pera ahalisini, diplomatik dünyayı mizahi dil ile anlatır. Çok değerli anıları ve gözlemleri içeren anılan kitapları İstanbul’un kültür çevrelerine eski İstanbul’un önemli bir semtini, semt vasıtasıyla kent nüfusunun yapısını, çeşitliliğini, yabancı misyonları ve mensuplarını, Levantenleri; kısaca sosyal, kültürel, demografik özelliklerini tanıtmaktadır. Her iki kitap birbirini bütünler ve İstanbul ile ilgili araştırmacıların yararlandıkları kaynaklardandır. Duhani ayrıca La Turquie Moderne, İstanbul Gazetesi ile Journal de Orient’te Fransızca anı ve roman türü eserler yayımladı. 

Referanslar

Gülersoy, Ç. 1994. Duhani, Said Naum maddesi. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt.3. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını; Duhani, N. S. 1984. Eski İnsanlar Eski Evler. 19. Yüzyıl Sonunda Beyoğlu’nun Sosyal Topografyası. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayını, İstanbul. (Fransızca basım 1947, İstanbul); Duhani, N. S. 1990. Beyoğlu’nun Adı Pera İken, Geri dönmeyecek zamanlar. İstanbul: Çelik Gülersoy Vakfı, İstanbul Kütüphanesi Yayınları, İstanbul. (Fransızca basım 1956, İstanbul).
Ayrıca, Çelik Gülersoy’un Said Naum Duhani’nin kitaplarına yazdığı önsözlerden yararlanılmıştır.