Domino Lacopo de P r o m o n t o r i o’nun de C a m p i s Recollecta isimli eseri, XV. yüzyıl Osmanlı döneminin önemli, ekonomiye ilişkin tarihi kaynakları arasında bulunuyor. Bu eser özellikle, başka kaynaklarda (örn. Bizans kaynakları) pek bulunmayan doğal afetler, depremler, veba salgınları, sel felaketleri, açlık ve kıtlık olayları ya da göklerde gözlenen olağandışı olaylardan ve ayrıca o yüzyıldaki toplumsal olaylardan da bahsediyor. Toplumsal sıkıntı ve sorunlar yanı sıra ayaklanmalardan da söz ediyor.

İtalyanların ve özellikle Venediklilerin Osmanlı dönemine ilişkin gözlemlerini kaleme almaları, 1265 yılında çıkarılan ve elçilerini mecbur kılan Venedik kanunu nedeniyle oldu. Osmanlı dönemine ilişkin birçok kayıt zaman içinde kayboldu. Bu nedenle bu belgeler o döneme ilişkin ayrıntılı bilgiler sunmaları nedeniyle özellikle önemlidir. Domino Lacopo de P r o m o n t o r i o’nun Recollecta’sı Fatih Sultan Mehmet devrine ilişkin birçok ayrıntı sunmaktadır.

Bu eserin bir kopyası Bologna Üniversite Kütüphanesi’nde bulunuyor (el yazması, açık kahverengi yarı deri cilt, sırtında “S T A TO /D EL/G R A N / TURCO S. X V” yazılı 25 santimetre boyunda ve 15 santimetre eninde, kayıt no Ms. ital. 1235, 97 sayfanın sayfa numarası yok, XV. yüzyıl sonu ve XVI. yüzyıl başı Yukarı İtalya üslubuna ilişkin el yazısı). Eserin 20. 08. 1641 Bologna’da vefat eden hukuk bilimcisi Ottavio Am o r i n i’ye ait olduğu tespit edildi. Bu el yazmasının sahibinin ise Domenico G u i d o t t i olduğu anlaşılır. Elde bulunan mevcut kopyanın orijinal eserin kopyası olduğu anlaşıldı. Kopyalanırken bazı noktalarında Babinger’in bildirdiği üzere hatalı aktarımlar gerçekleşmiştir. Aktarım yapan şahsın bir tüccar olması ve dolayısıyla XVI. yüzyıl elçilerinin kullanmış oldukları hayranlık bırakan dile sahip olmaması ise dikkat çeker. Yine de Recollecta isimli eserin Osmanlı İmparatorluğu’nun ikinci yarısına ilişkin önemli bir eser olduğu kabul edilir.

Domino Lacopo de P r o m o n t o r i o (de C a m p i s) XV. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda 25 yıl civarı yaşadı ve iki Osmanlı Sultanı’nın sarayında ticari konularda temscilci olarak görev yaptı. Memleketine yaşlı bir tüccar olarak döndükten sonra Recollecta’yı hazırlamış olduğu tahmin edilmektedir. Bu eser bahsedilen tarihi olaylar konusunda güvenilir bilgiler sunmamakla birlikte, Domino Iacopo de P r o m o n t o r i o’nun (de C a m p i s) şahsen yaşadıkları ve o günün ticari ve ekonomik olaylarına ilişkin aktarımlar sunması nedeniyle kıymetlidir. Bu eseri kimin için hazırladığı belirsizdir. Bu raporu belki memleketindeki bir yöneticiye ya da Osmanlı’nın düşmanı olan Papalardan birine sunmuş olabileceği düşünüldü. Ya da Osmanlı’dan çok zarar gören Cenovalı hemşehrilerine yardım etmek istemiş olduğu da ihtimal dahilindedir.

Domino Iacopo de P r o m o n t o r i o (de C a m p i s) geçmişi konusunda net bilgilere erişilemedi. Cenova’lı De Campi sülalesinin hangi kolundan geldiği anlaşıldı. Babasının adının T o m a , T om m a s o olduğu ve ağabeyi G i o v a n n i - A n d r e a ile uzun yıllar birlikte yaşadığı bilinmektedir. 1405/1410 yıllarında ya Cenova ya da Sakız Adası’nda dünyaya geldiği düşünülmektedir. Bir aristokratın oğlu olarak iyi bir eğitim aldığı tahmin edilmektedir. Çok erken yaşta hayata atıldı ve ağabeyi ile birlikte 1430’larda Sultan II. Murat’ın Edirne’deki sarayına yabancı tüccar olarak kabul edildi. 26. 09. 1436’da ağabeyi G i a n - A n d r e a ile birlikte, ismi o zaman Konstantinopolis olan İstanbul’da yaşayan Venedikli bir tüccarın Edirne’deki temsilcisi oldular. Bu faaliyetlerine 1436 -1440 yılları arasında devam ettiler. Edirne’deki 18 yıllık çalışmaları Sultan II. Murat’ın vefatından (04. 02. 1451) yıllar önce sona erdi; çünkü 01. 03. 1448 tarihinde iki kardeş Giovanni da C a m p o f r e g o s o isimli Cenova Doçunda yeniden vatandaşlığa dahil edilmek için müracaat ettiler. Varna Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan taht kavgaları nedeniyle Edirne’yi terkettikleri düşünülmektedir.

İstanbul’un fethi ile I a c o p o de P r o m o n t o r i o’in (de C a m p i s) yeniden Osmanlı Imparatorluğu’na döndüğü anlaşılmaktadır, çünkü 1456 yazında Fatih Sultan Mehmet ile Belgrad’ın kuşatmasında yer aldığı biliniyor. Sarayda yedi yılını nasıl geçirdiği bilinmez. 05. 11. 1460’da Cenova vatandaşı olarak bir seyahat belgesi (salvus conductus) talep ettiği bilinmektedir. 1463 yılında ise U f f i c i o di F a m a g o s t a’da, yani Kıbrıs’ta kaydı ortaya çıktı. Ölüm yılı olarak tahmin edilen 1487 yılına kadar Osmanlı bölgelerinde ne tür faaliyetlerde bulunduğu konusu karanlıktır. Ağabeyinden sonra vefat etti. 1479 yılında oğluna ve bir başka tüccara işlerini devralmaları için bir vekalet verdiği, 1481 yılında vasiyetini hazırladığı ve 1486 yılında mirası olan 24 bin Grossi’yi eşi Su z a n a ve oğlu S i m o n e’ye bıraktığı kayıtlar arasından bulundu.