Covel, John
Seyyah ve Seyahatname Seyyah
(1638 – 1722)
-
2019
John Covel, Suffolk’ta Horningsheath’te doğdu (1638) ve Cambridge Christ College’da eğitim gördü. Önce doktor olmak için tıp okuyan Covel, daha sonra papaz olmaya karar verdi. 1669 yılında İstanbul’daki elçiliğe din görevlisi olarak atanan Covel, dönemin İngiltere Kralı II. Charles’ın sefaret papazıdır. 1670 yılında deniz yolculuğu ile geldiği Osmanlı İmparatorluğu’nda yedi yıl kaldı. Dr. John Covel buraya Katolik ve Ortodoks kiliselerinin birleşme ihtimaline karşı tehdit altında olacak olan Protestan kilisesinin görevlendirmesiyle Ortodoks Kilisesini incelemeye geldi. Covel’ın bir diğer önemli görevi ise İngiliz Doğu Kumpanyası lehine talep edilen kapitülasyonlar için İngiliz Konsolosu Sir John Finch’e Edirne’deki VI. Mehmet’in ziyaretinde eşlik etmekti. Covel’ın büyük titizlik ve incelikle kaydettiği Osmanlı Günlüğü gündelik hayattan saray yaşamına kadar ayrıntılarla doludur. Eser XIX. yüzyıla kadar British Museum’da saklı kaldı ancak bu tarihten sonra gün yüzüne çıktı. Kitabın Türkçe tercümesinde, Hakluyt Society’nin 1893 tarihli baskısı dikkate alındı. Eser, Covel’ın Kartaca ve Tunus’tan İzmir’e, oradan da İstanbul ve Edirne’ye geçişleri ile birlikte değişen sosyal hayat, adetler ve alışkanlıklar, arazi ölçümleri, toprağın kalitesi, yetiştirilen ürünler, yerel ticaret ve üretim biçimleri gibi konuları kapsadı. Katıldığı patriğin takdis ayinini de ayrıntılı biçimde aktaran Covel, şehzadenin doğumu, derviş tekkesi ziyareti, Şehzade Mustafa’nın sünnet düğünü ve VI. Mehmet’in kızı Hatice Sultan’ın düğün merasimi ve bu iki düğünde yer alan eğlence, oyun ve gösterileri de ayrıntılarıyla anlattı. Eserin diğer bölümlerinde, Türk musikisi, tekke hayatı, Edirne’de yaşanan veba salgını, konsolos ve Vânî Mehmet Efendi arasındaki konuşma, gemi yolculukları yer aldı. Covel’in günlüğü kapitülasyonların alınması ve eve dönüşle son buldu. Hayatının sonraki dokuz yılını seyahat ederek geçiren ve 1679’da İngiltere’ye dönen Covel, iki kere Cambridge Üniversitesi rektörlüğüne atandı. 1688 yılında eğitim gördüğü Christ College’a atanan Covel, bu görevini ölene kadar devam ettirdi.
Referanslar
Covel, J. (2009). Bir Papazın Osmanlı Günlüğü: Saray, Merasimler, Gündelik Hayat (Çev. N. Özmelek). İstanbul: Dergâh Yayınları.