Coğrafi Bilgi Sistemi

Kavram Doğal ve Kültürel Miras Üretim Yönetimi ve Pazarlama Coğrafya Coğrafi İşaretli Ürün

Coğrafi bilgi, yeryüzünde seçilecek olan bir nesnenin nerede olduğunu veya yeryüzünde belirlenen bir konumda nelerin olduğunu belirten kavramdır. Coğrafi bilgi sistemi ise, büyük hacimli coğrafi bilginin elde edilmesi, arşivlenmesi, işlenmesi, gerektiğinde güncellenmesi, amaca yönelik analiz edilmesi, raporların oluşturulması gibi işlemlere olanak tanıyan bir bilgi sistemidir. Coğrafi bilgi sistemi, her ne kadar günümüzde gelişen teknolojiye paralel bir gelişim göstererek mekânsal analizler için yaygın bir biçimde kullanılan profesyonel bir bilgisayar sistemi olsa da, ilk olarak 1960’lı yıllarda Kanada’da doğal kaynakların analiz ve envanterlerinin oluşturulması amacıyla geliştirilmiş, günümüze kıyasla oldukça kısıtlı özelliklere sahip bir sistemdir.

Coğrafi bilgi sisteminin işleyebilmesi için veri, yazılım, donanım, yöntem ve personel olmak üzere beş bileşene ihtiyaç vardır. Coğrafi bilgi sistemi ile üretilecek olan projelerde en büyük maliyet ve süreç verilerin elde edilmesidir. Coğrafi bilgi sisteminde kullanılacak veriler uzaktan algılama, küresel konumlandırma sistemleri ve fotogrametrik teknikler gibi birincil kaynaklar olabileceği gibi tarama, sayısallaştırma ve tablosal verilerin grafik veriye dönüştürülmesi yoluyla elde edilecek ikincil veriler de olabilir. Coğrafi bilgi sisteminde elde edilen verilerin analiz edilebilmesi, verilerin girişlerinin yapılabilmesi, görüntüleme, sorgulama, çizim, tablolaştırma ve haritalandırma işlemlerinin yapılabilmesi için bir diğer bileşen olan yazılımlara ihtiyaç vardır. Bu yazılımların kullanılabilmesi, elde edilen veriyi depolayabilme, sınıflayabilme ve gerektiğinde yazılımlar aracılığıyla ihtiyaç duyulan analizlerin yapılabilmesine olanak tanıyacak yazılımların kullanılabilmesi için bir diğer coğrafi bilgi sistemi bileşeni olan donanımlara ihtiyaç vardır.

Bir diğer coğrafi bilgi sistemi bileşeni ise, yürütülen projelerin başarılı sonuçlara ulaşabilmesi için proje öncesinde, proje aşamasında ve hatta proje sonrasında planlanması gereken yöntemlerdir. Son coğrafi bilgi sistemi bileşeni ise, belki de en önemli bileşen diyebileceğimiz personeldir. Çünkü coğrafi bilgi sistemi için gerekli yazılımları geliştiren, bu yazılımları çalıştıracak donanımları üreten ve coğrafi bilgi sistemini kullanarak projeler üretecek bileşen, personeldir. Bunlara ek olarak, coğrafi bilgi sisteminde kullanılan temel analizleri; ağ analizleri, konumsal kaynak analizleri, yer seçim analizleri, yüzey analizleri ve zamana bağlı konumsal analizler şeklinde sıralamak mümkündür. Coğrafi bilgi sistemi, günümüzde uygulama bazında; mühendislik, tarım, yer bilimleri, arkeoloji, ormancılık, çevre ve kamu uygulamaları gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Disiplinler arası alandan beslenen turizm de coğrafi bilgi sistemi, doğal kaynakların ve kültürel mekânların korunabilmesi, kayıt altına alınabilmesi gibi turizm açısından önemli planlama kararlarında destek sistemi olarak kullanılmaktadır. Bunlar arasında; potansiyel ve mevcut pazar payını belirlemek, tur güzergâhları oluşturmak ve tur rotalarına dair haritalandırma yapmak, gerçekleştirilecek ziyaretlerde en uygun rotayı bulmak, turistik kaynakların bir envanterini oluşturmak ve turizm destinasyonuna ait turistik haritalar oluşturmak gibi uygulamalar yer almaktadır.

Referanslar

Karagüllü, U. (2012). Turizm Planlamasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanılması (Uzmanlık tezi). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü; Kervankıran, İ. ve Çuhadar, M. (2014). Turizm Rotalarının Oluşturulmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Önemi, III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi (ss. 576-589); Uyguçgil, H. (2016). Coğrafi Bilgi Sistemlerine İlişkin Temel Kavramlar. İçinde; A. Çabuk (Editör) Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş (ss. 118-131). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Erdoğan, S. (2014). Coğrafi Bilgi Sistemleri. İçinde; S. Erdoğan (Editör), Bilgisayar Destekli Harita Yapımı ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temelleri (ss. 233-279