Çevlik Örenyeri (Seleukeia Pieria)
Doğal ve Kültürel Miras Örenyeri
-
2020
Hatay’ın 35 kilometre batısında Samandağ ilçesinin Kapısuyu Köyü sınırlarınıniçerisinde bulunan ve Musa Dağı’nın güneyinde askeri ve ticari amaçla kurulan antik bir liman kentidir.
Makedonyalı Büyük İskender’in ölümünden sonra İskender’in komutanlarından Seleucus Nicator, MÖ 300’lü yıllarda Suriye, Lübnan ve Filistin’i içine alan Selevkos İmparatorluğu’nu kurmuştur. İmparatorluk bünyesinde birçok farklı şehirde Seleucia kurulmuş ve Antakya’nın ilk yeri ve başkenti MÖ 310 yılında Çevlik Örenyeri (Seleucia Pieria) olmuştur. Helenistik dönemde önemli bir liman kenti ve ticaret merkezi haline gelen Çevlik örenyeri, En parlak günlerini yaşadığı Roma döneminde askeri amaçla kullanılan bir liman ve XI. yüzyıldaki Haçlı seferlerinde Kudüs ve Filistin’e gitmek isteyenler için aktarma limanı olarak kullanılmıştır. Asi Nehri’nin taşıdığı alüvyonlar ile limanın dolması sebebiyle Çevlik örenyeri, zamanla önemini yitirmiş ve Bizans döneminde denizyolu yerine karayolu tercih edilerek terk edilmiştir.
Merdivenli Mağara ve Üç Ağızlı Mağara’da yapılan kazılar sonucunda bölgedeki ilk iskânın üst Paleolitik döneme kadar uzandığı ortaya çıkmıştır. Çevlik örenyeri, deniz seviyesinden 300 metre yükseklikte büyük malikâneler, mabetler ve resmi binaların bulunduğu yukarı kent ve liman ve çevresinde kurulan aşağı kent olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Büyük bir hamam ile küçük bir tiyatronun bulunduğu kentin tamamı surlarla çevrilidir ve sur, tapınak ve mezar kalıntıları bulunmaktadır. Limanın Asi Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla dolmasını engellemek ve dağdan gelecek sel sularını önlemek için yapımına Vespasianus zamanında başlayıp Titus döneminde bitirilen Titüs Tüneli yaklaşık bin esir tarafından 1.330 metre uzunluğundaki tünel dünyada insan eliyle yapılan ilk tünel olma özelliğini taşıyor. Tünelin yakınlarında kalker taşa oyulan Roma dönemine ait 12 kaya mezarı bulunmaktadır.
Titus Vespasianus Tüneli, Beşikli Mağara, Dor Mabedi, Kaya mezarları, Payas Kalesi, Sarıseksi Mağarası, Musa Ağacı, Aziz Simeon Manastırı ve diğer önemli tarihi kalıntıları ve doğal güzelliklerinin yanı sıra 14 kilometrelik sahili ile Türkiye’nin en uzun plajı olmak özelliği taşıyan Çevlik örenyeri aynı zamanda denizinin sürekli dalgalı olması nedeniyle sörf sporu için de uygun bir coğrafi özelliğe sahiptir.
Referanslar
http://dosim.kulturturizm.gov.tr/muze/248, (Erişim tarihi: 28.11.2019); https://www.atlasdergisi.com/arsiv/kitaplar/50-antik-sahil/45/48/, (Erişim tarihi: 28.11.2019); Samandağ TV, https://www.samandagtv.com/samandag-tarihi-2/, (Erişim tarihi: 28.11.2019); Gidilmeli.com, https://www.gidilmeli.com/Seleukeia-pierria-cevlik-oren-yeri-samandag/9492/1, (Erişim tarihi: 28.11.2019); https://www.sanatbul.com/muze/cevlik-orenyeri/, (Erişim tarihi: 28.11.2019).