Blasco Ibañez, Vicente
Seyyah ve Seyahatname Seyyah
(1867 – 1928)
-
2020
İspanyol romancı Vicente Blasco Ibañez Valencia’da doğdu (1867). Yaşadığı dönemdeki zor koşullara rağmen, bir yandan hukuk öğrenimi görmeye çalıştı, bir yandan da edebiyat ve siyasetle ilgilenmeye başladı. Gazetecilikle yakından ilgilenirken, özellikle para kazanma amacıyla serüven romanları basan bir yayınevinde çalışmayı tercih etti. Fakat yazarın yayınevinden ayrılma kararı, kendi imzasıyla yazdığı ilk romanlarını yayımlatmasını zorlaştırdı. Yaşadığı dönemin siyasi görüş ayrılıklarını ve çöküşe direnen görkemli İspanyol İmparatorluğu’nu düşündüğümüzde, yazarın liberal siyasal görüşleri yaşamının hapis ve sürgünlerde geçmesine sebep oldu. Bu zorluklardan uzaklaşmak umuduyla 1890’da Fransa’ya kaçan yazar, istediğini bulamayınca bir aftan yararlanıp 1891’de geri döndü. Geri döndükten sonra, El Pueblo adlı cumhuriyetçi dergiyi kurup görüşlerini farklı şekilde yayımlamayı hedefledi. Geri dönüşünün 18. yılında Güney Amerika’yı gezme kararı aldı. Yaşamının son beş yılını Fransa’da geçirdikten sonra 28. 01. 1928’de, Mentone’da öldü.
Yazar, 61 yıllık hayatı boyunca, çeşitli konularda yazılar yazıp yayımlamayı amaç edindi. Bu yüzden yazarın eserlerini iki dönem şeklinde ele almak daha doğru olacaktır. İlk dönem yapıtları Valencia bölgesindeki yaşamı farklı yönleriyle ele alan bölgeci (regionalist) romanlardan oluşurken diğer dönemdeki eserleri bölgeci gerçekçilikten ziyade toplumsal kötülüklerin tartışılmasını konu alan eserlerden oluştu.
Yazarın hep inişli çıkışlı olan hayatı boyunca gezip gördüğü yerleri kendi üslubu ile ele alması ve olayları tarihsel gerçeklik süzgecinden geçirerek yazıya geçirmesi, yazarın eserlerini özgün kıldı. Bu bağlamda en etkili örneği olarak yazarın 1907 yılının Ağustos ayında ziyaret ettiği İstanbul gezisi üzerine yazdığı eser düşünülmektedir. Eserin tam adı Fırtınadan Önce Şark İstanbul 1907’dir. Yazar bu eserinde bahsettiği şehir olan İstanbul’u kaleme alırken, şehre gelecek olan değişim rüzgârlarının ve “ardından da savaş fırtınasına tutularak tarihe karışacak bir dünyanın” farkında değildir. Fakat güçlü bir siyasetçi kimliğini olması, eleştirel bir edebiyatçı ve bir gezgin olması yazarın bu şehri kendi bilgisiyle ve gözlemleriyle ele almasına sebep oldu. Yazar bu eserinde, Avrupa’da Türklerle ilgili var olan önyargının aksine Türklerin acımasız ve din düşmanı olmadığını vurguladı. Hatta o zamanki dönemde iki büyük imparatorluğunun birbirine nasıl benzeştiğini vurgulayan yazar, bu keşfi sayesinde günümüze farklı tespitlerin ulaşmasını mümkün kıldı. Ayrıca yazarın bu şehri sadece tarihi dokusuyla değil aynı zamanda toplumsal, sosyal ve dini yönleriyle de ele alması o zamanki İstanbul’un okuyucuyu için daha gerçekçi olmasını sağladı. Bu bağlamda bahsi geçen eser tarihi bağlamda önemli bir yere sahiptir. Bu eser Türkiye’de ilk defa 2007 yılında Fırtınadan Önce Şark – İstanbul 1907 adıyla Neyyire Gül Işık tarafından çevirisi yapılarak yayımlandı.
Referanslar
Ibáñez, V. B. (2009). Fırtınadan önce Şark: İstanbul, 1907 (Çev. I. N. Gül). Beyoğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası.; Ibáñez, V. B. (1907). Oriente. S.l.: Project Gutenberg.