Ankara’nın Beypazarı ilçesinde Dr. Zehra Sema Demir tarafından kuruldu (2007). Müze, Beypazarı Belediyesi’ne ait, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescilli geç dönem Osmanlı mimarisi özelliklerine sahip bir konakta faaliyet göstermektedir. Yaşayan Müze, uygulamalı bir halk bilimi müzesidir ve yönetim kadrosunun çoğunluğu halk bilimcilerden oluşmaktadır. Müzede aktif rol alan (anlatıcı, yorumcu vb.) görevlilerin büyük kısmını üniversitelerin halk bilimi öğrencileri oluşturmaktadır. Müzenin kuruluş amacı, Anadolu’nun somut ve somut olmayan kültürünün farklı nesillere aktarılmasıdır.

Müze, Türkiye’nin ilk uygulamalı müzesi olması bakımından önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Müze çeşitli özellikleri ile diğer müzelerden ayrılmaktadır. Bu özelliklerin başında müzede kullanılan sergileme tekniği gelmektedir. Yaşayan Müze’de, ziyaretçi ile müze arasında bağlantı kurulması ve ziyaretçiler için etkileyici bir deneyim yaşatılması amacıyla bağlamı kurgulamaya ve tamamlamaya yönelik bir sergileme tekniği kullanılmaktadır. Bu anlamda yaşayan müze, açık hava müzelerinin Türkiye’ deki ilk örneklerinden biridir.

Müzede XIX. yüzyılın sonuna ve XX. yüzyılın başına ait eserler ve nesnelerin sergilenmesinin yanı sıra o dönemi yansıtan etkinlikler de yer almaktadır. Yaşayan Müze’de yer alan etkinliklerin ziyaretçiyi merkeze alarak etkileşimli olarak uygulanması müzeyi adeta canlı (yaşayan) bir yapı haline getirmektedir. 2007 yılından itibaren müze, Geç Osmanlı Döneminde İlan-ı Aşklar, Gelin Kınan Kutlu Olsun, Masal Masal İçinde, Masal Yaşayan Müze İçinde, Milli Mücadelenin Kadın Kahramanları, Mitolojiden Tarihe Tufan ve Aşure gibi birçok etkinliğe ve sergiye ev sahipliği yapmaktadır.

Ziyaretçilerin müzeye ayak basmalarından itibaren geçmişe seyahatleri başlamaktadır. Müze girişinde ziyaretçileri, müze anlatıcıları ve yorumcuları karşılamaktadır. Bu görevliler büründükleri role uygun olarak (peri kızı, keloğlan vb.) giydikleri kıyafetler, kullandıkları iletişim dili, jest ve mimikler ile ziyaret boyunca müşterilere eşlik etmektedir. Müzede yer alan etkinliklere ziyaretçiler aktif olarak katılabilmektedir. Bu etkinlikleri, kültürel mirasın aktarılmasında önemli bir yere sahip olan masallar, Türk gölge oyununun önemli karakterleri Karagöz ve Hacivat, ebru sanatı çalışmaları, kumaş desenleme için kullanılan ıhlamur baskısı, geleneksel ahşap oyuncak yapımı, Mangala, Peçiç ve Üçtaş gibi geleneksel çocuk oyunları oluşturmaktadır. Ayrıca geleneksel Türk mutfağı şeklinde tasarlanan mekânda (Bizim Kahve), aromalı kahveler, Osmanlı şerbetleri, çay gibi içeceklerin yanı sıra çeşitli atıştırmalıklar da sunulmaktadır. Yine müze bünyesinde bulunan Andaç Evi’nde ziyaretçiler için Türk Kültürünü yansıtan hediyelik eşyalar bulunmaktadır.