Nerede ve ne zaman başladığı net olarak belli olmayan, ilginç bir hayat hikâyesine sahiptir. Hayatı hakkında en net ve gerçekçi bilgileri torunu olan Roland Barellies’in hakkında yazdığı Osmanlı’nın Alacakaranlığı adlı kitaptan öğrenmek mümkündür. Buradaki anlatıya göre Bertrand, torununun tanımlamasına göre sevilen bir öğretmen, yumuşak bir Helenist, Bizans bilimci, Türkolog tarih ve arkeoloji seven bir adamdı. Maceracı ve tutku doluydu. Gerçekten de Irak petrolleri için Almanya’ya karşı Fransa’nın çıkarlarını koruma kaygısı ve bu uğurda gösterdiği çabalar maceracı olduğu kadar sıkı bir Fransız milliyetçiliğinin de kanıtıdır. Nerede ve ne zaman doğduğuna dair net bir bilgi yoktur. Kimi kaynaklarda Atina’da doğduğu, hatta ilk ve orta düzey eğitimini bu şehirde aldığı belirtilmektedir. Bazı kaynaklar Bertrand’ın İstanbul’da doğduğunu belirtmekte, bazı kaynaklar ise Milhas’ta (Fransa) doğmuş olabileceğini belirtmektedir. Doğumunun ise 1850’li yıllarda olması muhtemeldir. Torununun hakkında yazdığı kitapta 1875-1933 tarihleri dikkat çekmektedir. Bu tarih aralıkları kitapta Bertrand Bareilles’in hayatının anlatıldığı tarih aralıklarına tekabül etmektedir. Ayrıca hayat hikâyesinin anlatıldığı bu kitap 1880-1903; 1903-1933 olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Eğer 1880 yılını referans alırsak Bertrand, Fransa’ya döndüğü tarih olan 1912’ye kadar tam 32 sene İstanbul’da yaşadı. Sıkı bir oryantalist olan bu adamı ilginç kılan da 32 yıl boyunca yaptıklarının bir öğretmenin gündelik yaşamıyla uyuşmayan yanlarının fazlalığıdır.

Bertrand’ın kaderi, II. Abdülhamid döneminde saraya girmesiyle değişmeye başladı. Başta sultanın çocukları olmak üzere, dönemindeki üst düzey birçok yöneticinin çocuğuna çeşitli kurumlarda Fransızca dersleri verdi. Bu süre zarfında Yıldız Sarayı’nda birçok tanışıklığı oldu, Abdülhamit’ten çeşitli hediyeler ve nişanlar aldı, dönemin başta Türk ve Fransız birçok üst düzey bürokratı ile sıkı ilişkiler kurdu. Bu özellikleri kuşkusuz ki onun sadece bir öğretmen olarak değerlendirilmesini engelledi. Bunun bir başka kanıtını da yazdığı gazete yazıları oluşturmaktaydı. Bosphore Gazetesi’nde başlayan yazın hayatı, daha sonra Stamboul ve Levand Herald gazetelerinde yazdığı makalelerle devam etti. Bu gazetelerde Stambouline adı ile yazdığı makalelerinde kimi zaman kültürel konularda, kimi zaman ise ateşli bir şekilde dönemin politik gelişmeleri üzerine değerlendirmeler yaptı. Özellikle güneyde Musul ve Kerkük petrollerinin imtiyaz hakkını almak için gösterdiği çaba hakkında yazılar kitabın neredeyse ana konusunu oluşturmaktadır. Hatta Abdülhamit’ten bu konuda imtiyaz hakkı bile elde etmesine rağmen, bunu kullanmayı başaramadı. Buna rağmen 1929 yılında Irak Petrol Şirketi’nin hisse yapısında Fransızların aldığı yüzde 23,75’lik hissede torunu Roland, dedesinin bu olağanüstü çabalarının payı olduğunu vurgular. Bertrand, hayatının son 21 yılını geçirdiği Fransa’da son dönemlerinde maddi zorluklarla karşılaştı. Özellikle Fransa’da yaşadığı dönemde Türkiye hakkında yazdığı makaleleri-Mustafa Kemal Atatürk, Ermeni sorunu vb.- oldukça sert ve eleştireldir. Türkiye’ye tekrar dönmesini engellediği gibi, Türkiye’deki birçok dostu ile olan bağın da zayıflamasına sebebiyet verdi. Yaşadığı maddi zorluklar Türkiye’de yaşadığı zamanlarda oluşturduğu koleksiyonları ve aldığı hediyeleri ucuz şekilde elden çıkarmasına sebep oldu. Sağlığının bozulmasına paralel olarak 1933 yılında Fransa’da hayatını kaybetti.

Bertrand Bareilles’in ağırlıkla kültürel ve politik içerikli olmak üzere birçok çalışması bulunmaktadır. Bunlardan ilki 1917 yılında yayımlanan kitabı Les Turcs (Türkler) adındaydı ve Librairie Académique Perrin Yayınları tarafından yayımlandı. Eser Türkler’in fetihler dönemini, kurumlarını, geleneklerini, 1914’ten itibaren Türkiye’nin durumu gibi konuları ele aldı. 1918 yılında yayımlanan Constantinople; ses cités franques et Levantines (Péra, Galata, banlieue…) (İstanbul’un Frenk ve Levanten Mahalleri Pera, Galata ve Banliyöler) adını taşıyan diğer bir eseri Bossard Yayınları tarafından yayımlandı. Bunu 1919 yılında La Long Calvaire de Mme Captanian (Madam Captanian’ın Cehennem Azabı) ve yine aynı yıl Bossard Yayınları tarafından yayımlanan Le Rapport Secret sur le Congres de Berlin Adress’e a la Sublime Porte par Carethédory Pasha (Berlin Kongresi Gizli Raporu) adlı kitaplar takip etti. İlki 1920, ikincisi 2018 yılında Hachette Livre – BNF yayınları tarafından yayımlanan Un Turc à Paris 1806-1811 Relation de Voyage et de Mission de Mouhib Effendi, Ambassadeur Extraordinaire du Sultan Selim III Bertrand’ın diğer bir çalışmasıdır. Bu kitap 2018 yılında Kırmızı Kedi Yayınları tarafından Fevkalade Büyükelçi Abdürrahim Muhib Efendi Paris’te Bir Türk 1806-1811 adıyla Türkçe olarak da yayımlandı. La Dépeche du Midi’de 1922 yılında yayımlanan Les origines d’André Chénier (André Chénier’in Kökenleri) ve 1925’te Revue Regionaliste des Pyrénées’de Origine Bızantine de L’art Roman (Roman Sanatının Bizans Kökeni) diğer çalışmalarıdır. 1923 yılında Bossard Yayınları Le Drame Oriental, d’Athenes a Angora’yı (Atina’dan Ankara’ya Doğunun Dramı) yayımladı. Bu eser Lozan Konferansı sırasındaki Türk-Yunan çatışmasını konu alır. 1926 yılında Un Chapitre de L’histoire Contemporaine de la Turquie (Türkiye’nin Çağdaş Tarihinde Bir Rahip Meclisi) adlı çalışmasını yayımladı. Bunların dışında Arnavut sorununu ele aldığı iki eseri daha bulunmaktadır.

Eserleri arasında öne çıkanı Türkçe’ye İstanbul’un Frenk ve Levanten Mahalleri Pera-Galata-Banliyöler adıyla çevrilen çalışmasıdır. 2003 yılında Güncel Yayıncılık tarafından yayımlandı. Çevirisini ise Ali Berktay üstlendi. İçerdiği bilgilerle başta coğrafya, turizm, tarih gibi birçok bilim dalı için önem taşıyan kitabın ilk kısmı genel bir İstanbul betimlemesi ile başlar. Üsküdar, Galata, Kadıköy, Ortaköy gibi yerleşmeler hakkında bilgiler verir. İstanbul’a dair beslenilen olumlu ifadenin yansımaları kendisini birçok bölümde belli ediyor. Buna karşılık oryantalist bakış açısı çalışmanın birçok yerinde Batı-Doğu kıyaslamasına evrilir. Bu süreç Batı’nın birçok noktada Doğu’dan üstün olması ile karakterize olur. Fakat çalışma Osmanlı’nın son dönemlerindeki kırsal ve kentsel hayatına dair önemli bir başvuru kaynağıdır. İstanbul’daki yangınlardan, servi ağaçlarına, kurak alanlardan boğaz boyunca oluşmuş yerleşmelere kadar birçok coğrafi unsurun anlatımı dikkat çekicidir. Hatta mevsimsel özellikler, meltem rüzgârları gibi iklim özellikleri bu coğrafi anlatımı kuvvetlendirilir.

Çalışmanın diğer bölümleri başta Pera (Beyoğlu) olmak üzere Galata gibi önemli yerleşmelere, Ortaköy ve Bebek gibi banliyölere odaklanmaktadır. Örneğin yazarın İstanbul’daki hayatının çoğunun geçtiği Pera, dönemin siyasi gelişmeleri ekseninde anlatılmaktadır. Osmanlı’nın Almanya ile olan yakınlaşmasının Pera’daki toplumsal ortam üzerindeki etkileri canlı bir tanıklıkla aktarılmaktadır. Bunu takiben Galata’nın liman kenti olarak taşıdığı önem, ticari merkez olma durumu anlatılmaktadır. Kitabın ilerleyen bölümleri Osmanlı’daki toplumsal yaşayışa, ekonomik duruma kültürel dokuya odaklanmaktadır. Bu anlatımlardan biri Osmanlı’nın ekonomik durumuna yöneliktir. Kitapta Osmanlı’nın ekonomik durumu tüm negatifliğiyle anlatılmaktadır. Ulaşım ağının zayıflığı, sanayinin yok denecek kadar az olması, tarımsal üretimin çöküşü bu anlatımda öne çıkan unsurlardır. Bu bölümlerde yazarın oryantalist bakış açısının somut yansımalarını bulmak mümkündür. Bunların dışında tulumbacılar, bekçiler, hamallar, kayıkçılar gibi meslekler tarihsel bağlamda okuyucuya aktarılmaktadır. Ayrıca Osmanlı’da yaşayan Ermeniler, Rumlar, Yahudiler kendilerine has birtakım özellikleri ve yerleşim tercihleri ile beraber anlatılmaktadır. Örneğin; Yahudiler Haliç’te Balat, Hasköy ve Boğaz’da Ortaköy ve Kuzguncuk’ta yoğunlaşırlar. Buna karşılık Rumlar Fener, Samatya, Galata ve Kadıköy’de yaşarlar.