Bafra Deniz Feneri
Doğal ve Kültürel Miras
-
2019
Kızılırmak’ın denize döküldüğü yerde, Fener Köyü sınırları içinde olan Halis Burnu mevkiindedir. Karadeniz’de bu mevkide seyreden gemiler için önemli bir rota feneri olan Bafra Deniz Feneri, ilçe merkezine yaklaşık 20 kilometre il merkezine ise yaklaşık 75 kilometre mesafede bulunmaktadır.
Bafra Deniz Feneri, ilk olarak 1880 yılında Fransızlar tarafından yapılmıştır. Bu fenerin kıyı erozyonu sebebiyle yaklaşık 700 metre denizin iç kesiminde kalması sonucunda 1919 yılında şu an bulunduğu yerde yeni bir fener kurulmuştur. 1923 yılında faaliyete başlayan Bafra Deniz Feneri, 1942 yılına kadar Fransızların kontrolü altında kalmış, bu tarihten itibaren Türkiye Cumhuriyeti hükümetine devredilmiştir.
Yedi ayak üzerine yapılan fenerin denizden yüksekliği 25 metredir. Kuleye içeriden toplam 95 basamaklı bir merdiven ile çıkılmaktadır. Fenerde ışık kaynağı olarak ilk önce fitilli gaz yağı lambası daha sonra Likit Petrol Gazı (LPG) ile çalışan parlak ışıklı manşonlu (gömlekli) lambalar kullanılmıştır. Şu anda aydınlatma her beş saniyede bir ışık veren özelliğe sahip, 500 W. elektrik lambası ile sağlanmaktadır. Fenerin görüş mesafesi yaklaşık 20 deniz milidir.
Şu anda fenerde seyir yardımcısı olarak görev yapan Fikret Özkan, ailenin üçüncü kuşak dördüncü temsilcisi olarak bu görevi yürütmektedir. Ailede ilk olarak fenerin inşasında da çalışan Recep Özkan 1923 yılında göreve başlamıştır.
Fenerin mülkiyeti Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’ne ait olup bakım ve onarımından da bu kurum sorumludur. Yerleşkesinde bir lojman ve fenercilikle ilgili müştemilatı olup sosyal tesis bulunmuyor. Seyir/rota feneri olarak günümüzde faaliyetine devam eden Bafra Deniz Feneri, 28. 08. 2014 tarihinde Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.
Hâlihazırda ilgi gösterilen fener çevresinde ziyaretçilere yönelik herhangi bir hizmet yoktur. Dünyada benzerlerinin oldukça az olduğu bu fener yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekecek türdedir.
Referanslar
Bafra Belediyesi Kültür Yayınları, Bafra Deniz Feneri, s. 24-25; M. V., Toroslu. (2008). ‘’Denizciye Göz Kırpan Sevdalar’’ Deniz Fenerleri (2008). İzmir: Dev Yayıncılık; https://www.kiyiemniyeti.gov.tr/yer-detay/57/BAFRA-FENERI#//kiyiemniyeti.gov.tr/Data/1/Files/Place/Images/Yu/6u/NG/Me/Original/123_665605fb-1db7-466c-9332-5100f863dfe7.png, (Erişim tarihi: 26.10.2019); http://www.korumakurullari.gov.tr/Eklenti/33656,28082014-2057.pdf?0, (Erişim tarihi: 05.11.2019).