Samsun’un Bafra ilçesinin Büyük Camii Mahallesi sınırları içindeki Gazipaşa Caddesi’nde, 2.152 metrekare yüzölçümlü bir bahçe içerisinde yer almaktadır. 1858 yılında yapılan müze binası, XIX. yüzyıl mahalli sivil mimarlığını yansıtmakla birlikte, üç katlı kâgir bir konut özelliği de göstermektedir. Bina, bodrum üstüne iki katlıdır. Dış duvarlar yığma tuğla, iç duvarlar bağdadidir. Binanın saçakları kasetlerle kaplı ve süslüdür.

İlk sahibinin Osmanlı tebaasından Dimitri Ağa olduğu söylenen bina, 1923 yılının sonrasında Maliye hazinesine intikal edip, 1933 yılında Bafra eşrafından Yusufzade İsmail Bey’e satıldı. Önceleri konut olarak kullanılan yapı daha sonraları şehir kulübü olarak hizmet verdi. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 20.10.1979 tarih ve A-1962 sayılı kararı ile tescil edilerek koruma altına alınan taşınmaz, 2002 yılında Hazineye intikal ettirildi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne müze yapılmak üzere tahsis edildi. Bafra Müzesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 31.01.2007’de İl Müze Müdürlüğü’ne bağlı bir birim olarak yapılandırıldı. Bina, 2009 ve 2010 yılları arasında teşhir ve tanzim çalışmalarının tamamlanmasının ardından Bafra Arkeoloji ve Etnografya Müzesi olarak 2011 yılında hizmete açıldı. Bodrum katı idari kısım, birinci katı etnografya ve ikinci katı ise arkeolojik eserler sergi salonudur.

Müzede İlk Tunç Çağı’ndan yakın tarihe dek uzanan geniş bir tarih aralığında toplam 1.520 adet arkeolojik ve etnografik eser sergilenmektedir. Arkeolojik eserler ağırlıklı olarak Samsun Müzesi’nden devredilen ve Bafra İkiztepe Höyüğü kazılarında ele geçen eserlerden oluşmaktadır. Bunun yanında yerel halk ve koleksiyoncular tarafından hibe edilen eserler de bulunmaktadır.

Müzenin etnografya katında Bafra evinin günlük yaşamına uygun bir şekilde hazırlanan mutfak, oturma ve yatak odası ile Osmanlı dönemi Türk kültürüne ait etnografik eserlerden oluşan Bafra yöresinin yakın tarihine ait günlük yaşamdan örnekler yer almaktadır. Bu katta oturma odası olarak düzenlenen alanda günlük yaşamda kullanılan bakır sini ve mutfak gereçleri ve geleneksel el sanatlarının temsili olarak ifade edildiği halı dokuma tezgâhı ve yöresel kıyafetler yer almaktadır. Bu katta farklı birimlerde koşum takımlarıyla birlikte vitrin içinde savaş araç gereçleri de bulunmaktadır.

Müzenin ikinci katı arkeolojik eserlerin teşhirine ayrılmıştır. Sağ ve solda yer alan odalarda arkeolojik eserlerin sergilendiği vitrinler, orta alanda ise amfora teşhiri bulunmaktadır. Vitrinlerde bulunan eserler Samsun ve çevresinde yaşayan uygarlıkların kültürel birikimlerini yansıtmaktadır. İkiztepe Höyük kazılarından ortaya çıkan pişmiş toprak kadın figürleri, bronz balta ve mızrak uçları, bronz takılar, çanak-çömlekler, kemikten, boynuzdan, tahtadan ve taştan yapılmış aletler bu katta sergilenen eserler arasındadır. Sergilenen eserler arasında, İkiztepe’deki Tunç Çağı mezarlığında ele geçen ve ameliyat geçirmiş olduğu düşünülen kafatası örneği ise oldukça ilgi çekicidir.

Aynı katta ilgi çekici bir diğer teşhir alanı ise topraktan yapılmış meyvelikler, çömlekler, ayaklı kaplar ve bardakların bulunduğu grup ile altın, gümüş ve bronz sikkelerin yer aldığı bölümdür. Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler, Selçuklu ile Osmanlı dönemlerine ait olan sikkeler, imalatlarında kullanılan madenler, dönemin ekonomik şartlarını, egemenlik sınırlarını ve dinsel inanışlarını yansıtmak adına önemli bilgiler içermektedir. Bahçe teşhirinde ahşap, taş ve pişmiş toprak eserler bulunmaktadır. Bu eserler Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait olup mezar taşları, saban, lahit, kitabe, boyunduruk, pitoslar ve çeşitli mimari parçalar bahçe teşhirinde sergilenen eserler arasındadır.