Stirling’de 16. 10. 1803’te dünyaya geldi. Edinburgh, Glasgow ve Sandhurst’ta eğitim aldıktan sonra, daha sonra Madras Valisi olacak, akrabası Sir Thomas Munro’nun yardımıyla erken bir yaşta Hindistan’a gitti. Burada 1820’de Britanya Ordusu’na dâhil edilen Doğu Hindistan Şirketi Ordusu’nda istihdam edildi. Ocak 1825’te 13. Hafif Ejderhalar (Light Dragoons) Birliği’ne nakledildi ve gönüllü olarak Birmanya’ya giderek ilk Birmanya Savaşı’nda yer aldı.

Doğu Hindistan Şirketi’ndeki hizmetini tamamladıktan sonra 26. 11. 1825’te Sir John Macdonald Kinneir’in altında İran elçiliğine askerî ateşe olarak atandı. 1826 Sonbaharı'nda İran’dan ayrıldı ve ülkesine döndü. Hindistan’daki görevi, Birmanya Savaşı, İran’daki hizmeti ve Türkiye üzerinden Britanya’ya dönüş yolunda başından geçenleri 1827’de Travels From India to England başlıklı ilk kitabında yayımladı.

İngiltere’ye dönüşünde Erkânıharp Koleji’nde (Military Staff College) son sınıfa katıldı; birinci sınıf diploma aldı ve çok kısa bir süre sonra 16. Mızraklı Süvariler (16th Lancers) Birliği’nde teğmenliğe terfi ettirildi. Daha sonra, askerî çalışmalarını tamamlamak ve Sir Charles Paisley’in altında Kraliyet Mühendislerine (Royal Engineers) katılmak için bir yıl izin aldı. Bu zaman zarfında Doğu dillerinden ilk kitap çevirisini de yaptı. Çevrisini yaptığı kitap, Babür İmparatoru II. Alemşah’ın temsilcisi olarak Doğu Hindistan Şirketi tarafından Biritanya’ya gönderilen Mirzâ Şeyh İ‘sâmüddin’e aitti. Bu kişinin seyahat notlarını 1827’de Vilayet-nâme başlığıyla Farsçadan İngilizce'ye tercüme etti.

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı devam ederken, 1829 senesinde Rus General Diebistsch’in karargâhında bulundu; Osmanlı Devleti’ne karşı savaştı ve İran’a bir seyahat gerçekleştirdi. 1829’da Osmanlı-Rus Savaşı devam ederken yaşadıklarını, gördüğü yerleri Travels Through Russia and Crimea başlıklı iki ciltlik kitabında 1830’da yayımladı.

1830-1831’de keşif amacıyla Güney Amerika’yı ziyaret etti ve Essequibo ve Maza’ya iki gezi düzenledi. James Edward Alexander Amerika ziyareti sırasında İngiliz Guyanası, Barbados, Tobago, Trinidad, Grenada, St. Vincents, Jamaika ve Küba’yı; ardından Missisipi boyunca Kanada ve Birleşik Devletlerin doğusunu ziyaret etti. Bu ziyaretini Translantic Sketches isimli bir kitapta topladı ve bu kitap 1833’te İngiltere’de iki cilt ve ABD’de tek cilt halinde basıldı.

1832’den 1834’e kadar Portekiz’deki “İki Kardeşin Savaşı”na (War of The Two Brothers) tanık oldu. Etkin hizmeti, yanında yer aldığı kardeş Don Pedro’dan albay rütbesi alarak ödüllendirildi. Portekiz ve 1834 Savaşı’yla ilgili gözlem ve notlarını 1835 senesinde Sketches in Portugal during the Civil War of 1834 başlıklı kitabında yayımladı.

Portekizli kardeşlerin savaşından sonra Afrika’nın batı kıyısındaki H.M.S Thalia gemisinde keşif görevine katıldı ve farklı yerleşimleri ziyaret etti. Thalia Gemisiyle Batı Afrika’daki seyahatlerini, yerlilerle savaşı da içeren deneyim ve gözlemlerini 1837’de Narrative of a Voyage of Observation among the Colonies of Western Africa, in the Flag-Ship Thalia; and of a Campaign in Kaffir-Land başlıklı kitabında topladı. 1836-1837 arasında keşif görevine devam etti ve yalnızca yedi kişinin eşliğinde, Afrika’nın iç bölgelerine girdi. Bir yıl içerisinde 4.000 mil yürüdü ve Büyük Namaquas, Boshmans ve Hill Damaras ülkeleri hakkında geniş bir rapor hazırladı. Bu gezinin notlarını 1838 yılında Expedition of Discovery into the Interior of Africa isimli iki ciltlik kitabında ölümsüzleştirdi. Afrika’daki bu keşif hizmeti karşılığında ülkesine dönüşünde şövalye unvanını elde etti. On Dördüncü Alay’da bir yüzbaşı olarak tam ücretine döndü. İngiltere’de kaldığı süre zarfında önceki gezi ve savaş notlarından farklı bir çizgide bir biyografi eseri olarak Life of Field Marshal, His Grace the Duke of Wellington başlıklı iki ciltlik eserini 1839-40 yıllarında bastırdı. Bu kitapta Demir Dük olarak da tarihe geçen ve Britanya Başbakanlığı da yapan Wellington Dükü Arthur Wellesley’in (1769-1852) biyografisi, siyasi ve askerî kariyerinde yer alan olaylar 1835 senesine kadar etraflıca anlatıldı.

1841-1855 yılları arasında Kuzey Amerika’da görev yaptı. Orada, Quebec’ten Halifax’a New Brunswick ve Kanada ormanları yoluyla askerî bir yol yapımında zorlu keşif ve araştırma görevini üstlenmesi istendi. 1844-45 yılları arasında bu zorlu görevde asistan kraliyet mühendisi olarak görev yaptı.

Kırım Savaşı’nın patlak verdiği sırada binbaşı olarak alayına döndü; kısa bir süre sonra yarbay rütbesine terfi etti. 1855’te Sivastopol Kuşatması’nda bulundu. Alayıyla önemli işler başardı. Kanada’daki günleri ve Kırım Savaşı sırasındaki gözlemlerini 1857’de basılan iki ciltlik Passages in the Life of a Soldier, or, Military Service in the East and West başlıklı kitabında topladı. Kitabın ilk cildi ağırlıklı olarak Britanyalı askerin Kanada gözlemleri; ikinci cildi ise Kırım Savaşı sırasındaki günleri ve gördüklerini içermektedir. Alexander, bu kitabından kısa bir zaman sonra 1860’ta yayımladığı Salmon-Fishing in Canada by a Resident başlıklı kitabında Kanada’da bir somon avcısının bilmesi gereken her şey hakkında basit bilgiler ve talimatlar vererek, nerede balık tutacağı, en iyi yem ve ekipman, Kanada balıkları ve daha fazlası hakkında basit bilgiler ve talimatlar sağlayan, balıkçılık tarihi üzerine önemli ve eksiksiz bir rehber yayımladı.

Alexander, Maori Savaşı’nda bulunmak üzere 1862’de Yeni Zelanda’daydı. Maorilerle olan savaşlarla ilgili 1863’te Incidents of the Last Maori War in New Zealand in 1860-1861 adlı kitabını kaleme aldı. Bu kitabı yayımladığı tarihlerde Victoria’dan Britanya’ya olan yolculuğunu içeren The Albatross: Record of Voyage of the Great Britain Steam Ship from Victoria to England in 1862 isimli bir başka kitap da çıkardı. Yeni Zelanda, yerliler, kültürleri ve Maorilerle olan savaşı konu eden bir diğer kitabıysa Bush Fighting Illustrated By Remarkable Actions and Incidents of The Maori War in New Zealand adıyla 1873 senesinde basıldı.

James Edward, 1868’de tümgeneral, 1877’de tümgeneral ve emeklilik günlerinde 1881’de fahri olarak orgeneral rütbelerine terfi ettirildi. Mısır Obeliksi’nin Thames Nehri kenarına taşınmasında rolü önemlidir. Mısır Obeliski’nin Britanya’ya getirilmesi hakkında Cleopatra’s Needle, the Obelisk of Alexandria; its Acquisition and Removal to England adlı kitabı 1877’de yayımlandı.