Alanya Sedre Köşkü

Doğal ve Kültürel Miras Bina

Alanya’nın güneydoğusunda, Demirtaş mahallesinde yer alan Sedre köşkünün kitabesi bulunmamaktadır. Yapıldığı dönemde av köşkü olarak kullanılan eser bazı araştırmacılar tarafından XIII-XIV. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Bir platform üzerine iki katlı olarak tasarlanan köşk kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanmaktadır.  Sofalı köşkler gurubuna giren yapıda moloz taş, tuğla ve devşirme malzeme kullanılmıştır. Batı cephede yer alan köşk giriş kapısının üzerinde sivri kemerli bir pencereyle cephenin güneyinde, sağ tarafta bir mazgal pencere bulunmaktadır. Güney cephe köşkün bahçesine bakar. Cepheye bir kapı ve üç pencere düzenlenmiştir. Lentolu kapının üzerine düz kemer ve üstüne hafifletme kemeri yapılmıştır. Alt katta lentolu dikdörtgen formlu bir pencere, ile üst katta sivri kemerli iki pencere yer alır.  Cepheye kapının soluna, üst üste iki adet ve alt kattaki pencerenin üzerine bir adet olmak üzere mazgal pencere de yapılmıştır.  Köşkün kuzey cephesinde çift sıra tuğla ile örülmüş sivri kemerli bir açıklık ile altı adet mazgal pencere yer alır.  Doğu cephe ise çift sıra tuğla ile örülmüş üst üste sivri kemerli iki açıklık ile güney cepheye yakın altta lentolu, üstte ise sivri kemerli bir pencereden ibarettir. Batı cephede yer alan giriş kapısından sivri beşik tonozla örtülü, eyvan şeklinde tasarlanmış giriş mekanına geçilir. Giriş mekânı tuğla malzemeden yapılmış sivri beşik tonozla örtülü hole açılır. Holün kuzeybatı ve kuzeydoğu köşesinde yer alan mekanlar sivri beşik tonozla örtülüdür. Kuzeydoğu köşede yer alan mekân doğu yöne açılan bir eyvan şeklindedir. İki mekâna da koridor şeklinde bir geçitle girilir. Zemin kattan üst kata çıkış taş malzemeden yapılmış sahanlıklı ve on altı basamaklı bir merdivenle sağlanır. Üst katta merdivenin sağından zemin kattaki hol ile hemen hemen aynı plana sahip ortasında kare planlı bir havuz yeri bulunan hole geçilir. Holün kuzeydoğu köşesinde bulanan mekân kuzey ve doğu cephelere tuğla malzemeden yapılmış çift sıra sivri kemerli balkon şeklinde açılır. Köşke giriş kapısının solunda yapının kuzeybatı cephesine bitişik sarnıç ayrı bir kütle görünümündedir. Dikdörtgen planlı sarnıç sivri beşik tonozla örtülüdür. Çatısı ise düz teras şeklindedir.

Sedre Köşkü Alanya Belediyesi tarafından onarım, restorasyon ve çevre düzenleme projesi kapsamında restore ettirilmiş ve proje Tarihi Kentler Birliği tarafından düzenlenen Tarihi Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması kapsamında 2017 yılında başarı ödülü almıştır.  Yapılan restorasyon öncesi harap halde olan yapının restorasyon sonrası üst örtüsü az eğimli kırma çatı şeklinde düzenlenmiş ve köşkün bahçe duvarı batı cephesinde bir duvarla bölünmüştür. Günümüzde kullanılmayan köşkün müze olarak kullanıma açılması hem eserin korunması açısından hem de kültür turizmi açısından önemlidir. 

Referanslar

Yararlanılan Kaynaklar: Yavaş, A. (2000). Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Ankara; Yavaş, A. (2007). Anadolu Selçuklu Köşklerinin Plan Tipleri Üzerine Tespitler, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(1): 203-227; Türkiye Tarihi Kentler Birliği. (2024, Mart). Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması, https://www.tarihikentlerbirligi.org/yarisma/yarisma-yonetmeligi/yarisma-katalogu/, (Erişim tarihi: 25. 03. 2024).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yavuz, Y. (1970). Alanya’nın Demirtaş (Syedra) Bucağındaki Köşk. Belleten, 34(135), 353-372.