Akyaka
Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu Cittaslow (Yavaş Şehir) Şehir
-
2020
Eski çağlarda Idyma olarak adlandırılan bir Karya kenti olan Akyaka, Muğla’nın Ula ilçesine bağlı bir turizm beldesidir. Bodrum ve Datça yarımadaları arasında kalan Gökova Körfezi’nin doğu ucunda yer alan belde önemli bir turizm merkezidir. Marmaris ilçesi ile Muğla il merkezinin ortasında yer alan Ula ilçesine bağlı Akyaka turizm beldesinin nüfusu, 2018 yılı itibarıyla 3.010 kişidir. Gökova Körfezi’nin bittiği noktada, kuzeyinde 1.000 metre yüksekliğe sahip Sakartepe Dağı ile güneyinde Gökova Ovası bulunan Akyaka’nın yer aldığı bu konum sahip olduğu manzarası açısından oldukça beğeni toplamaktadır.
Akyaka turizm beldesinde tarım ile uğraşan oldukça az kişi olmasına rağmen sahip olduğu toprakları oldukça sulak ve verimli topraklardır. 1980’li yıllarda turizm sektöründe yaşanan gelişmelere paralel olarak Akyaka’da turizm bakımından gelişmeler gösterdi ve bugünkü turizm beldesi görünümünü almaya başladı. Daha önce geçim kaynağını çiftçilik ve hayvancılıktan elde eden yerel halk son yıllarda hızlı bir biçimde gelişme gösteren turizm sektörüne uyum sağladı. Akyaka beldesi yaz ve kış aylarında yerli ve yabancı turistlerin uğradığı turistik bir bölge olmasından dolayı ekonomisi ağırlıklı olarak turizme dayanıyor. Akyaka’da yat ve motorlarla yaz aylarında turlar düzenlenmektedir. Akyaka nüfusu özellikle yaz aylarında iki katını aşmaktadır. Akyaka, aynı zamanda arı kovanında bal üretimi gerçekleştirilen bir bölgedir. Akyaka’nın da içinde yer aldığı Gökova’da, 1988 yılında Türkiye’de ilk defa Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen bir sit alanıdır. Akyaka turizm beldesi, 2011 yılında Cittaslow Uluslararası Koordinasyon Komitesi tarafından sakin şehir ünvanını aldı.
Akyaka’nın en popüler sahillerinden biri Çınar plajıdır. Ulaşımı oldukça elverişli olan bu plaj, Akyaka’ya üç kilometre uzaklıkta yer alıyor. Akyaka’nın bir diğer popüler ziyaret güzergahı da Kadın Azmağı ismi ile bilinen ve doğal bir akvaryumu andıran su kaynağıdır. Kadın Azmağı’nın balıkları, kaplumbağaları, üzerinde süzülen ördekleri ve sevimli su samurları (lutra lutra) yörenin doğal dokusunu yaşatmaktadır. Akyaka’nın güneyinde yer alan Gökova sazlığına uğrayan göçmen kuşlar, flamingolar ve pelikanlar da Akyaka’ya ayrı bir güzellik katmaktadır.
Akyaka’da su sporları, sörf ve kano yapılıyor. Uçurtma sörfü (kiteboarding) deneyimini yaşamak isteyenler için Akyaka’nın sahip olduğu üç kilometrelik sığ ve kumluk sahil, yılın altı ayı denizden sahile doğru esen sabit rüzgarıyla dünya standartlarında koşullar sunuyor. Burada dağ bisikleti ile çevre gezileri yapılabiliyor. Akyaka’da denizyolu ile kısa mesafede Azmak Irmağı’na, uzun mesafede ise Sedir Adası’na düzenli geliş gidiş yapılıyor. Akyaka’nın kuzeyinde yer alan ve 1.000 metre yüksekliğe sahip olan Sakartepe Dağı’nda yamaç paraşütçülüğü yapılıyor. Gökova’nın verimli, yemyeşil düzlüğünden başlayarak sırtını Sakartepe Dağı’nın dik yamaçlarına dayayan Akyaka’da doğa yürüyüşleri de gerçekleştiriliyor. Akyaka’da birçok yerel etkinlik ve festival düzenleniyor. Bu etkinlik ve festivalleri; Balık Tadım Festivali, Susam ve Çam Balı Şenliği, Geleneksel Uçurtma Şenliği ve Gökova Bisiklet Turu oluşturuyor.
Muğla’nın il merkezine 26 kilometre uzaklıkta yer alan Akyaka’da havalimanı bulunmuyor. En yakın havalimanı Dalaman ilçesinde yer alıyor. Dalaman Havalimanı, Akyaka’ya 71 kilometre uzaklıktadır. Akyaka’ya ulaşım karayoluyla sağlanıyor. Akyaka; İstanbul’a 850 kilometre, Ankara’ya 620 kilometre, İzmir’e 240 kilometre uzaklıktadır. Otobüs ile Akyaka’ya gitmek için Muğla otogarından düzenli aralıklarla Akyaka ile karşılıklı seferler yapan dolmuşlar kullanılıyor.
Akyaka, iklim bakımında tipik bir Akdeniz iklimine sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı olarak geçiyor. Yazları oluşan sıcak hava denizden gelen meltem rüzgarları sayesinde çok az hissediliyor. Yaz aylarında ortalama sıcaklık 25-28 ºC arasında değişiyor. Yılda ortalama dokuz ay güneşli hava vardır. Özellikle Aralık-Ocak aylarında bolca yağış alıyor. Ortalama deniz suyu sıcaklığı yaz aylarında yaklaşık 25 ºC’dir. Akyaka’da yaklaşık yedi ay denize girilebiliyor. İğne yapraklı oluşan ormanlar çok yaygındır. Akdeniz iklimi özelliklerinden ötürü makiler bitki örtüsünde önemli bir yer tutuyor.
Akyaka turizm beldesi mimari bakımından oldukça özelliklidir. Akyaka’da tek tip mimari zorunluluğu bulunuyor. Bölgede bitişik yapılaşma olmayan; Ula’nın eski evleri örnek alınıp, günümüzün modern mimarisi ile birleştirilerek Akyaka’ya has bir sentez oluşturuldu. Doğal güzelliği bozmayan, içinde ve dışında ahşap işlemeleri bol, yöreye özgü Muğla bacalarıyla iki katlı çiçekli bahçeleriyle evler inşa edildi. Ula ilçesi doğumlu gazeteci, şair, uluslararası ödüllü mimar ve restoratör Nail Çakırhan’ın Ula evlerinin mimarisine kendi yorumu ve zevkini katarak Akyaka’da kendisine yaptırdığı Ula tarzı ev oldukça dikkat çekiyor. İlgili yapı, Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü de aldı. Akyaka’daki evlerin hemen hemen tamamında bu tarz mimari yapıya sahip evler egemendir. Akyaka evlerinin en önemli tarafını ahşap işçiliği oluşturuyor. Dolap kapakları ve tavan işlerine kadar hep oymalı ve süslemeli olarak oluşturulan ahşap yapılar mevcuttur.
Akyaka’da yemekler genel olarak Akdeniz kültürü etkisinde sebze ağırlık ve zeytinyağlıdır. Yörenin kendine has yemekleri çıntar, patlıcan ve biber dolması, ekşili tavuk, ev makarnası (erişte), turp otu ekşilemesi, yaprak ciğer ve yoğurtlamadır.
Referanslar
Akyaka Belediyesi (2020). Akyaka Turizm, http://akyaka.bel.tr/, (Erişim tarihi: 16.01.2020); Cittaslow Türkiye (2020). Akyaka, https://cittaslowturkiye.org/cittaslow-akyaka/, (Erişim tarihi: 16.01.2020); Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). Akyaka ve Gökova Körfezi, https://mugla.ktb.gov.tr/, (Erişim tarihi: 16.01.2020); Ula Belediyesi (2020). Ula/Akyaka, http://ula.bel.tr/, (Erişim tarihi: 16.01.2020); Ula Kaymakamlığı (2020). Akyaka, http://www.ula.gov.tr/akyaka, (Erişim tarihi: 16.01.2020).