Aydın ilinin Karacasu ilçesinde konumlanan Aphrodisias, adını aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’ten almış; Roma döneminde bu tanrıçaya adanmış kült merkezi olarak gelişmiş ve günümüzde özenle korunan anıtsal yapılarıyla Türkiye’nin önde gelen arkeolojik sit alanlarından biri olarak öne çıkmaktadır (T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2025). Aphrodisias Antik Kenti, 1958 yılında fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in bölgedeki arkeolojik kalıntıları tesadüfen belgeleyerek kamuoyunun dikkatini çekmesiyle bilim dünyasının yeniden ilgisini kazanmıştır (Geyre Vakfı 2025). Bu gelişmenin ardından yürütülen koruma ve belgeleme çalışmaları sonucunda, kent 2017 yılında Polonya’nın Krakow kentinde düzenlenen 41. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında Dünya Miras Listesi’ne resmî olarak kabul edilmiştir (T. C. Karaca Kaymakamlığı 2019).

Afrodisias antik kenti tarihsel süreç içerisinde; ilk olarak Lelegonpolis, ardından Megapolis ve Ninoi isimleriyle anılırken, MÖ II. yüzyılda ilk kez Aphrodisias ismi kullanılmış, sonraki dönemlerde Kayra, günümüzde ise Geyre ismiyle anılmaktadır (Aprodisias 2025). Aphrodisias Antik Kentinin başlıca yapıları arasında Aphrodite Tapınağı, görkemli girişiyle Tetrapylon, imparatorluk kültüne adanmış Sebasteion yapısı, Roma dönemine özgü stadyum, Hadrianus döneminde inşa edilen hamam kompleksi, Odeon yapısı, çok işlevli antik tiyatro, kamusal yaşamın merkezi olan agora, piskoposluk sarayı, Tetrastoon avlusu ile tiyatroya bağlı hamam yapısı ve Tiberius dönemine tarihlenen portiko gibi mimari öğeler yer almaktadır (T. C. Karaca Kaymakamlığı 2019). Tiyatro, orchestra, cavea (seyirci oturma yerleri) ve sahne binasından oluşan üç ana bileşene sahip olup, günümüze kadar cavea ile sahne yapısının oyun platformuna kadar olan bölümü eksiksiz korunmuş ve cavea ile sahne binası birbirinden bağımsız iki ayrı mimari birim olarak varlığını sürdürmektedir (Aksoyak ve diğeryeri 2012: 42).

Kentin erken tarihine dair en önemli kanıt olarak kabul edilen tiyatro sahne yapısının kuzey duvarındaki “Arşiv Duvarı” yazıtları, Aphrodisias’ın Roma’nın Asya eyaletindeki ayrıcalıklı kentlerden biri olduğunu ortaya koymakta ve kentin MÖ 30’larda gerçekleştirilen ilk anıtsal gelişimini, Octavianus’un gayri resmi temsilcisi Gaius Julius Zoilos adlı yerel bir vatandaşın finanse ettiğini göstermektedir (Ratté 2008 :11). Aphrodisias Antik Tiyatrosu; gelişmiş bir Yunan şehir devletinin drama başta olmak üzere farklı etkinliklerle halkın (demos) toplandığı merkezi yapısı olarak işlev görmüş, sahne mimarisi büyük ölçüde korunmuş, diazómanın altında yer alan yirmi yedi oturma sırası ile diazómanın üzerindeki birkaç sıra günümüze kadar iyi durumda ulaşmıştır (Aphrodisias Kazıları 2025). 

Arkeolojik kazılarda gün ışığına çıkarılan tiyatronun sahne yapısı duvar yazıtlarında, Caesar’ın Aphrodite’ye armağan ettiği altın Eros heykelinin bulunması; Caesar’ın kenti ziyaret ederek tanrıçaya bağlılığını sunması olarak yorumlanmaktadır (Aprodisias 2025). 1969 yılında tiyatronun sahne binası duvarlarında gün yüzüne çıkarılan yazıtlar, Aphrodisias’ın tarihine ve Anadolu’daki Roma siyasetinin dinamiklerine ışık tutmakta; MÖ I. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen bölümlerinde ise kentin Triumvirlik ve Senato kararıyla Roma’dan özel imtiyazlar aldığı, bağımsızlık ve vergi muafiyeti güvencesine kavuştuğu ile Aphrodite’e adanan kutsal alana sığınanların dokunulmazlık haklarının korunduğu belirtilmektedir (Doruk 1990: 89).