Diyarbakır’ın Melik Ahmet Caddesi’nde yer almaktadır. XIX. yüzyılda inşa edilen Diyarbakır sivil mimari örneklerinin en güzel eserlerdendir. Diyarbakır’da 23. 03. 1876 günü doğan Mehmet Ziya’nın 48 yıllık yaşamına sığdırdığı çalışmaları onu Türkiye’nin büyük bir sosyoloğu ve düşünürü, doğduğu konağı da Ziya Gökalp Müzesi haline getirdi. Ziya Gökalp’ın ailesi 1824 yılında bu eve taşındı. Müzede Ziya Gökalp’e ait eşyalar ve yazılı belgeler bulunmaktadır.

Ev, 1806 yılında bazalt taştan iki katlı olarak inşa edildi. Evin mimari yapısı bölgedeki diğer yapılar gibi içe dönük mimari bir plana sahiptir: Evin bölümleri ortadaki iç avlunun etrafına yerleştirildi. Diyarbakır evlerinde bulunan havuzlu eyvanın bir örneği burada da görülmektedir. Diyarbakır yapılarına göre farklı özellikler arz eden bu ev merkezi avlu etrafında sıralanan üç kanattan oluşmaktadır. Bu kanatlar zemin+tek katlı olarak inşa edildi. Diyarbakır evlerinde bulunan havuz bu evde, avlunun ortasına konulmayıp, eyvan içine yerleştirilerek farklı bir mimari düzen benimsenmiştir. Ev, Harem ve Selamlık bölümlerden oluşmaktadır. 1956 tarihinde müze olarak ziyarete açıldı. Restorasyon ve teşhir tanzim çalışmaları tamamlanan müzede; yazarın kişisel eşyaları ve belgelerinden oluşan koleksiyonlar ile yörenin etnografik eserleri sergilenmektedir. 01. 05. 2011 tarihinde başlanan onarım ve teşhir tanzim çalışmaları 01. 08. 2012 tarihinde tamamlanan Diyarbakır Ziya Gökalp Müzesi, 18 Mayıs Müzeler Günü’nde açıldı.