Çapanoğlu Cami, şehrin orta kesiminde, Cumhuriyet Meydanı'nın yakınında, İstanbulluoğlu semtinde yer almaktadır. Halk arasında Ulu Cami ya da Ulucami olarak bilinen cami, Osmanlı İmparatorluğu zamanında Avrupa’dan etkilenerek inşa edilen Türk mimari tarzının Anadolu'daki en önemli örneklerindendir

İki farklı zamanda inşası olan caminin ilk bölümü "iç cami", daha sonra inşa edilen bölümü ise "dış cami" olarak adlandırılmaktadır.

Yapının güney kısmı olan ve "iç cami" olarak adlandırılan kısım, harimin orta kapısı üzerindeki iç kitabeden de anlaşılacağı üzere 1193 (1779) yılında Bozok sancak beyi Çapanoğlu Mustafa Bey tarafından yaptırılmıştır. Bu bölüme kuzeyden bitişik olan ve "dış cami" olarak adlandırılan mekân, bugünkü giriş revakının kapısı üzerindeki kitabeden de anlaşılacağı üzere 1208 (1793-94) yılında Mustafa Bey'in kardeşi Süleyman Bey tarafından yaptırılmıştır.

Cami dört tarafı bir avlu duvarı ile çevrilidir. 1964 yılında, avlunun doğu ve batı taraflarındaki anıtsal kemerli kapılara kuzey tarafında üçüncü bir kapı eklenmiştir. Cami kalem işi süslemelerle zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Harim duvarlarında, üst duvarlarda, kemerlerde ve iç ve dış camilerin tonozlarında mermeri taklit eden resimler vardır.

Dış caminin ana kubbesinde ve pandantiflerde (kubbeyi destekleyen kemerler ile kubbe tabanı arasındaki boşluğu kapatarak kare zemin planından kubbenin dairesel tabanına geçişi sağlayan küre şeklindeki üçgen konsol) kıvrık dal, yaprak, çiçek ve meyve tasvirlerinden oluşan süslemeler dikkat çekicidir.

Yapının dış camiden ana hareme girişteki ilk taç kapısı zengin görünümlü kompozisyona sahiptir. Akantus yaprakları, C ve S kıvrımları ve deniz kabuğu motifleri mihrabın çevresini renklendirmektedir. Minber ise renkli damarlı mermer ve Barok motifler içeren çeşitli şekillerle süslenmiştir

İç dekorasyonunda ve mimari bölümlerinde Batı sanatının etkisini gösteren bu yapı, Türk Barok' unun Anadolu'daki önemli örneklerindendir

Türbe: İç ve dış camilerin birleştiği kuzey-doğu köşesinde, beden duvarlarından çıkıntı yapan beyaz yontma taştan küçük kubbeli bir yapı bulunmaktadır. Türbeye, dış camiye açılan kemerli bir kapıdan girilir. Yapının içinde farklı boyutlarda 18 sarnıç yer almaktadır. Bu sarnıçların sahipleri Çapanoğlu ailesi ve Yozgat'ın ileri gelenleridir.

İlk olarak Divanlı köyüne sonra Yozgat’a gelen Çapanoğulları Yozgat’ ta bir cami yaptırmaya karar verirler. Caminin olmasını istedikleri yer sazlık, bataklık bir yerdir. Bu bataklıktan kurtulmak için bataklığa yün ve ardıç basarlar. Caminin temelini atıp duvarlarını yükselten cami ustası Çapanoğlu'ndan habersiz Yozgat'tan ayrılır. Yozgat’a dört yıl boyunca dönmez. Bu duruma sinirlenen Çapanoğlu ustanın bulunması için her yere haber salar ve hatta bulunduğunda öldürülmesini emreder. 

Dört yıl sonra usta kendi rızasıyla geri döner. Çapanoğlu, "Onu öldüreyim, bize çok vefasızlık yaptı" der. Caminin ustası gitmeden dört yıl önce yaptırdığı duvarın yüksekliğini ölçer ölçer ve Çapanoğlu'na yüksekliğini söyler. Çapanoğlu ustayı öldürmek isteyince usta şöyle der: 

"Bey, ben gittiğimde duvar bu kadar yüksekti. Şimdi ölçelim, duvar yıkılmış. Bu cami ilelebet kalacağı için temel otursun diye dört sene gelmedim. Siz caminin daha erken bitmesini istediniz. Eğer senin istediğin zamanda bitirseydim, sağlam olmazdı, yıkılırdı." Usta camiyi inşa eder ve bitirir.

"Çapanoğlu, kendi yaptığı caminin bir benzerini yapmaması için ustayı öldürmek ister. Usta bunu öğrenince dehşete kapılır. Çırağıyla birlikte minarenin tepesine uçmaya hazırlanırken çırak, "Keski yerde kaldı" der, uçamaz. Usta uçup gider.