Yeşilhisar Soğanlı Örenyeri

Doğal ve Kültürel Miras Örenyeri Sit Alanı

Kayseri’nin Yeşilhisar ilçesi içerisinde yer almaktadır. Yeşilhisar ilçe merkezine 15 kilometre mesafede bulunan Yeşilhisar Soğanlı örenyeri, coğrafi yapısıyla ve oldukça eski bir yerleşim alanı olarak dikkat çekmektedir. Yeşilhisar Soğanlı örenyerinde ilk yerleşimin Roma döneminde başladığı ve vadi yamaçlarında bulunan kayalara Romalıların mezarlıklar yaptıkları belirlenmiştir. Bizanslılar ise vadi yamaçlarındaki kayalık bölgeleri kilise olarak kullanmışlardır. MS IV. yüzyıldan itibaren Hıristiyanlığın Kapadokya’daki önemli merkezlerinden biri olmuş olan Soğanlı, VII. ve VIII. yüzyıllarda da bu önemini devam ettirdi. Yerleşik halk Roma döneminde bölgenin yapısı nedeniyle oyması kolay olan kayaları oyarak evler, kiliseler, depolar ve toplantı alanları inşa etmiş, tarım, hayvancılık ve bağcılıkla uğraşmışlardır. Soğanlı Vadisi’ne ilk Türk yerleşimleri Battal Gazi’nin bölgeyi Bizanslılar’dan almasıyla gerçekleşti. Soğanlı Vadisi, yerleşim olarak rahat ve korunması kolay bir coğrafyada bulunmaktadır. Ayrıca, tehlike anında bölgenin yakınında bulunan Doğanlı ve Derinkuyu yeraltı şehirlerine sığınılabilmekteydi.

Soğanlı Vadisi’nde 850 yıllarında 200 kadar kilise ve manastır bulunmaktaydı. Günümüzde Yeşilhisar Soğanlı örenyerinde oldukça az sayıda kilise gezilebilir durumdadır. Diğerlerinin birçoğu yöre halkı tarafından kapı ve pencereleri örülerek güvercinlik olarak kullanıldı. Örenyerinde gezilebilen kiliseler; Karabaş Kilise, Kubbeli Kilise, Tahtalı (Azize Barbara) Kilise, Yılanlı Kilise, Saklı Kilise, Tokalı Kilise, Ballık Kilise ve Geyikli Kilise’dir. Kiliselerde mezarlar, İsa Peygamber ve havarilerine ait resimler ile İncil’den sahnelerin yer aldığı freskler bulunmaktadır. Vadinin kuzey tarafında yer alan Kubbeli Kilise, bölgenin en bilinen ve özel yerlerinden biri durumundadır. Bu kiliseyi özel kılan şey, büyük bir peribacasının ince bir işçilik ve büyük bir ustalık ile işlenerek kubbelerin oluşturulması ve içerisinde kayalara oyulmuş tünelleri, merdivenleri, koridorları ve dehlizleri barındırmasıdır. Ayrıca Kubbeli Kilise’de sesin ne taraftan geldiğinin anlaşılmasına imkân tanımayan farklı bir akustik yapısı bulunmaktadır. Soğanlı Vadisi’ndeki yöre halkı tarafından yapılan ve tüm Kapadokya bölgesinde satılan, Soğanlı Bebeği adı ile bilinen otantik bez bebekler oldukça ün yapmış hediyelik eşyalardır. Yeşilhisar Soğanlı örenyeri, tarihi ve kültürel eserleri, Kapadokya bölgesine özgü coğrafik yapısı, oluşumları ve yöreye özgü somut olmayan kültürel mirası ile görülmesi gereken yerler arasındadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü, Müze, http://dosim.kulturturizm.gov.tr/muze/311, (Erişim tarihi: 24.01.2020); Kayseri’nin Küçük Kapadokyası “Soğanlı Vadisi”, https://okuryazarim.com/kayserinin-kucuk-kapadokyasi-soganli-vadisi/, (Erişim tarihi: 22.01.2020): Soğanlı Vadisi Kapadokya Yeşilhisar Gezi Rehberi, https://www.kapadokyadayim.com/soganli-vadisi/, (Erişim tarihi: 23.01.2020)

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). Soğanlı Vadisi, https://kayseri.ktb.gov.tr/TR-183202/soganli.html, (Erişim tarihi: 20.01.2020).