Ünye Kalesi

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Kale

Ünye Kalesi (Çaleoğlu Kalesi) Ordu'nun Ünye ilçesine yedi kilometre mesafede ve ilçenin güney-doğusunda, Kale Mahallesi'nde (köyünde), Ünye-Niksar yolunun solunda bulunmaktadır. 2500 yıllık bir geçmişe sahip olduğu düşünülen kalenin Pontus, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde kullanıldığı düşünülmektedir. Kalenin bir dönem ise keşişler için bir inziva yeri olarak kullanıldığıda belirtilmektedir. Kaleyi Yağı Basan adlı Danişmend hükümdarının fethettiği söylenir. Çaleoğlu adının ise kaleyi elinde tutan bir Osmanlı derebeyine dayandığı düşünülmektedir. Kale oldukça dik yamaçlar üzerine kurulu, duvarlar ve sütreler hala yeniliğini korumaktadır. Zirveye yakın bölgede 45 derece meyille kuzeybatı yönünde iki adet dehliz ve bir su sarnıcı bulunmaktadır. 

Kale çevre yüzeyine göre çok yüksek olduğu için XI. ve XII. yüzyıllarda müstahkem mevki olarak kullanılmıştır. Kapısı 5beş metreyüksekliğinde olup, yapılan incelemeler sonucunda bu kapının II. Midridat zamanında yapıldığı düşünülmektedir. Kaleye girişi güneydoğudandır, bu cephede yerden on metre yüksekliğinde, genişliği üç metre, yüksekliği iki metre tetrasil bir kaya mezarı bulunmaktadır. Mezarın üçgen ka lınlığının her üç noktasında birer kabartma kartal bulunmakta, sağ taraftaki kabartma iyi korunmuş durumdadır. Çevrede yaşayan yerel halk bu kalede geçmiş yıllarda altın bulmak ümidiyle çok kişinin-definecinin arama yaptığını ve kalede tahribatlara neden olduklarını söylemektedirler. 2009 yılında yapılan restorasyon ve temizlik çalışmalarında taşları düşen surlar restore edilmiş, toprak altında iç kale mezarları ve yeni lahitler keşfedilmiştir. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ünye Belediyesi'nin 2018 yılında ortaklaşa yürüttüğü arkeolojik kazılar sonucunda çeşitli eserler gün yüzüne çıkarılmıştır. Ünye Kalesi'nde Fatih Sultan Mehmet dönemine ait sikkeler ile çömlek kalıntıları bulunmuştur. Bulunan tarihi eserler arasında XII. ve XIII. yüzyıllara ait seramik parçaları, anahtar, su kabı, taş ve metal gülleler de yer almaktadır. İki adet dehliz bulunan Ünye Kalesi’nde büyük dehlizde 230 metre derinliğe inilmiştir. Burada keşfedilen su kuyusunun 600 metre derinliğinde olduğu düşünülmektedir. Büyük dehliz içine turistlerin raylı bir sistemle mekanı ziyaret edebilecekleri bir proje hazırlanmış ve tamamlanarak kale yeni yüzüyle ziyarete açılmıştır.

Referanslar

https://ordu.ktb.gov.tr/TR-130747/unye-kalesi-unyeordu.html, (Erişim: 17.08.2025); https://www.trthaber.com/haber/turkiye/unye-kalesinde-su-kuyusu-bulundu-539410.html, (Erişim: 17.08.2025); https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cnye_Kalesi, (Erişim: 17.08.2025); "Ordu'daki 2 bin 200 yıllık Ünye Kalesi'nin restorasyonu devam ediyor". Anadolu Ajansı. aa.com.tr. 30 Aralık 2022. 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, (Erişim tarihi: 17.08.2025); https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/orduda-2500-yillik-unye-kalesinin-altinli-dehlizlerine-giriliyor,wiIy1CODWE-YDdatH-ehDg/3V7JlF2mk0CaxHgP-nDurA, (Erişim tarihi: 17.08.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: