Turistik Çekim Merkezi

Yerleşim Merkezi Kavram Ekonomi Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Çekicilikler turizmin temel bileşenlerindendir. Turistler için bir cazibe ifade ettiğinden turistik çekicilikler olarak adlandırılmaktadırlar. Çekicilikler, “Turistlerin ilgisini çeken nesneleri bir araya getiren insanlar, mekânlar ve etkinlikleri içeren ve turistleri varış noktalarına çeken şeyler” olarak tanımlanmaktadır. Bir diğer tanıma göre çekicilikler; “Çok sayıda ziyaretçiyi genellikle boş zamanlarında ve kısa süreliğine, evlerinden belirli mesafeye seyahat için harekete geçiren, erişilebilir tekil birimler, bireysel alanlar ya da küçük ölçekli coğrafi alanlardır”. Turistik çekim merkezi, turistleri belirli bir destinasyonu ya da destinasyon içindeki tarihi, kültürel, sosyal anlam taşıyan belirli bir değeri görmek ya da düzenlenen bir etkinliğe katılmak için güdüleyen turistik çekicilikleri ifade eder. Turistik çekicilikler, yapay ya da doğal unsurların ekonomik ve sosyo-kültürel değerlere dönüştürülmesi ve destinasyonlarla özdeşleştirilmesi suretiyle, destinasyon pazarlaması çabalarında turistlerin sürekli hatırlayacakları odak noktaları oluşturmak ve ziyaretçileri bir bölgeye çekebilmek amacıyla yönetilen otantik ve rekreatif cazibe unsurlarıdır. Buradaki cazibe yalnızca normalde kelime ile ilişkilendirilen tarihi yerleri, eğlence parklarını ve görkemli manzaraları değil, aynı zamanda turistlerin günlük ihtiyaçlarını karşılayacak hizmetleri ve tesisleri ve insan yerleşiminin varlığının temelini oluşturan sosyal kurumları da içermektedir.

Turistik çekicilik, bir turist, bir merkezi eleman ve bilgilendirici eleman arasındaki etkileşimden ortaya çıkan bir sistemdir. Turistik çekim sistemindeki turist ziyaretçiyi, turistin ziyaret etmeyi düşündüğü bir yer veya ziyaret etmeyi düşündüğü bir yerin herhangi bir özelliği merkezi elemanı ve turist ile merkezi elemanı birbirine bağlayan bilgi kaynakları ise bilgilendirici elemanı temsil etmektedir. Turistik çekim merkezi, bu sistemdeki merkezi elemanı ifade eder.

Doğal ve kültürel alanlar, doğal oluşumlar, tarihi mekânlar, anıtlar, müzeler, sanat galerileri, mimari yapılar, tema parkları, spor etkinlikleri, festivaller, insanlar, edebi miras unsurları başlıca turistik çekim merkezleridir. Machu Picchu Antik Şehri, Mısır Piramitleri gibi antik çağlarda insanların yaşam alanları, sonraları turistik çekim merkezlerine dönüşmüştür. Buna ek olarak, savaşlar ve Hiroşima gibi toplumları şekillendiren olaylar, turistik çekim merkezleri oluşturmuştur. Termal ve Spa bakımından zengin olan bölgeler, mercan resifleri, büyük kanyon, Niagara şelaleleri gibi oluşumlar, doğal turistik çekicilikleri oluşturmaktadır. Disneyland, London Eye gibi modern yapay çekicilikler, diğer çekiciliklerden farklı olarak turistik amaçlı olarak inşa edilen yapay çekiciliklerdendir.

Turistik deneyimlerin görünen yüzü olarak değerlendirilen turistik çekicilikler, turistlerin yeniden ziyaret niyetlerinde güdüleyici bir rol üstlenirler. Turistik çekicilikler turistik bölgelerde sadece insanların inşa ettikleri unsurları içermemekte; aynı zamanda doğal unsurlar, tarihi ve antik kalıntılar, gelenekler, kültürel ögeler gibi farklı değerleri de içermektedir. Çekicilikler doğanın hediye olarak sunduğu çekicilikler ve yapay çekicilikler olmak üzere iki temel gruba ayrılabilir. Daha geniş bir bakış açısıyla turistik çekicilikler doğal çekicilikler, ziyaretçi çekmek amacıyla tasarlanmayan yapay çekicilikler, ziyaretçi çekmek amacıyla tasarlanan yapay çekicilikler ve özel etkinlikler olarak sınıflandırılmaktadırlar. Diğer bir sınıflandırmaya göre turistik çekicilikler saha çekicilikleri, hedef çekicilikler ve bölgesel çekicilikler olarak ele alınmaktadır. Saha çekicilikleri sıradağlar, kıyılar gibi doğa ile birinci dereceden ilişkili çekicilikleri; hedef çekicilikler, belirli sit alanlarını ve bölgesel çekicilikler ise destinasyonlar ve bölgeler gibi daha geniş kapsamlı çekicilikleri ifade etmektedir. Çekicilikler aynı zamanda eğitimsel, rekreasyonel, otantik ve maceraya yönelik unsurları içeren bilişsel ve algısal kategorilere göre de sınıflandırılmaktadır.

Turistik çekicilikler, destinasyonlar için pazarlama faaliyetlerinde anahtar bir rol üstlenir. Destinasyon yönetimi organları, tanıtım ve pazarlama çabalarında ağırlıklı olarak turistik çekiciliklere odaklanmaktadırlar. Turistik çekicilikler zamanla turizm yatırımları ve diğer yatırımlar için güdüleyici bir araca dönüşür. Bu sayede oluşacak karşılıklı ilişkilerin başarısı, sadece çekiciliklerin kendisine değil, aynı zamanda destinasyon ürün tekliflerinin gelişimine ve paydaşlar arasındaki ilişkilere katkısına da bağlıdır. Turistik çekicilikler, seyahat ve ziyaret için bir isteklendirme unsuru olmakla beraber, altyapı ve üstyapı ile ilişkili paralel yatırımların da tetikleyicisi olduğundan yerel turizm endüstrisi ve yerel kalkınma için bir temel yapıtaşı olarak kabul edilirler.

Yararlanılan Kaynaklar

Benckendorff, P. (2016). Attraction. İçinde; J. Jafari, & H. Xiao (Editörler), Encyclopedia of Tourism (ss. 62-65). İsviçre: Springer International Publishing; Leiper, N. (1990). Tourist attraction systems, Annals of Tourism Research, 17 (3): 367-384; Lew, A. A. (1987). A framework of Tourist Attraction Research, Annals of Tourism Research, 14 (4): 553-575; Lew, A. A. (2000). Attraction. İçinde; J. Jafari (Editör) Encyclopedia of Tourism. Londra: Routledge; Swarbrooke, J. (2002). The Development and Management of Visitor Attractions. Oxford, Butterworth-Heinemann; Wall, G. (1997). Tourism Attractions: Points, Lines, and Areas, Annals of Tourism Research, 24 (1): 240–243.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

McCannell, D. (1976). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. Berkeley: University of California Press; Prideaux, B. (2008). The Role of Visitor Attractions in Peripheral Areas. İçinde; A. Fyall, B. Garrod, A. Leask ve S. (Editörler), Wanhill Managing Visitor Attractions. Oxford: Butterworth-Heinemann.