The Ottoman Imperial Hotels Company

Konaklama Tesisi Otel

(İstanbul, 1864)

İstanbul’un ilk otelleri gayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı Pera-Galata bölgesinde; artan ziyaretçi sayısını karşılamak üzere 1830’lu yıllarda açıldı. Pera’da 1841 yılında açılan ve Levanten Mösyö James Misserie tarafından işletilen Hotel d’Angleterre’nin İstanbul’un modern otellerinin ilki olduğu kabul edilmektedir. XIX. yüzyıl sonuna doğru Beyoğlu’nda konaklama işletmelerinin sayısı dramatik şekilde artıp yaklaşık 50'ye ulaşırken, Boğaz kıyıları ve Adalar’da ilk sayfiye otelleri de inşa edildi. Ancak sayıca yeterli gibi görünmekle birlikte çoğu konuttan dönüştürülmüş pansiyonlar niteliğinde olan aile işletmeleri, konfor ve oda sayısı yönünden Avrupa’daki örneklerin oldukça gerisinde kaldı. XIX. yüzyılın özellikle üçüncü çeyreğinde yatak sayısı bakımından talebi karşılamakta yetersiz kalmaları nedeniyle İstanbul’da konaklama işletmelerinin eksikliği ciddi bir biçimde hissedildi. Böylesi bir dönemde hem Avrupa hem de Osmanlı Devleti’nde itibar sahibi bir müteşebbis olan Mösyö James Misserie, 1864 yılında, Sultan Abdülaziz’e bir teklif sundu. Teklifte; İstanbul’a gelen misafirlerin, özellikle de Avrupalı tüccar ve seyyahların hizmetlerinin görülmesi için Beyoğlu, Büyükdere, Üsküdar, Büyükada vb. yerlerde çağın konaklama standartlarına uygun oteller inşa edilmesi için hazırladığı bir nizamname ile The Ottoman Imperial Hotels Company adında bir şirketin kurulması hususunda izin talebinde bulundu. Misserie’nin şirket kurma talebi Ticaret Nezareti ve Meclis-i Vâlâ tarafından değerlendirildi ve otellerin inşasında bir beis olmadığı kendisine bildirildi. Osmanlı yetkilileri, şirket kurulmasına izin verirken, bu iznin; hiçbir şekilde tekel ve imtiyaz olamayacağını, şirketin hasılat ve kârının devlet taahhüdünde olmadığını, zarar ziyanın da şirkete ait olduğunu belirttiler. Böylece bizzat Osmanlı İmparatorluğu tarafından desteklenen Avrupa standartlarında oteller açma yönünde ilk girişim olan The Ottoman Imperial Hotels Company, Osmanlı’da turizmin öncüsü olarak kabul edilebilecek olan James Misserie tarafından kuruldu. Misserie öncülüğünde ortaya çıkan şirket, oteller açma teşebbüsünde sermaye yetersizliği nedeniyle başarısız oldu. Fakat bu durum otel açma girişimlerini sonlandırmadı; bilakis daha sonraki dönemlerde ortaya çıkacak teşebbüslere ilham kaynağı oldu.

Referanslar

Dökmeci, V. ve Çıracı, H. (1990). Tarihsel Gelişim Sürecinde Beyoğlu. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayını; Gülersoy, Ç. (1999). Beyoğlu’nun Yitip Gitmiş 3 Oteli. İstanbul: Çelik Gülersoy Vakfı Yayını; Üsdiken, B. (1991). Beyoğlu’nun Eski ve Ünlü Otelleri – I (Pera Palace’ın Ön Tarihi), Tarih ve Toplum Dergisi, 16: 93; Üsdiken, B. (1992). Beyoğlu’nun Eski ve Ünlü Otelleri – V (Pera Otelleri), Tarih ve Toplum Dergisi, 17: 99.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Arslan, A. ve Polat, H. A. (2015). The Ottoman Empire’s First Attempt to Establish Hotels in İstanbul: The Ottoman Imperial Hotels Company, Tourism Management, 51: 103-111.