Tercüman Rehber Kursu

Eğitim-Öğretim Sertifika Programı Profesyonel Turist Rehberi

Osmanlı döneminde ilk tercüman rehberler sosyal dokunun gereği olarak azınlık nüfusun içinden çıkmıştır. Hiçbir eğitimden geçmemiş, belli başlı eserler okumamış, bilgileri kulaktan dolma olan ve kendi gözlemlerine ve gezilerine dayalı bu ilk tercüman rehberlerin, tarihsel gerçeklerle ve mensup oldukları devletle bir ilgileri olmadan, sadece günlük kazançları ile meşgul olduklarını, bütün kaynaklar göstermektedir. Bunun üzerine, Osmanlı yönetimi nadir mevzuat çalışmalarından birini rehberlik mesleğinin düzenlenmesi alanında yaptı ve 29. 10. 1890 yılında Seyyahine Tercümanlık Edenler Hakkında 190 Sayılı Nizamname’yi yayımladı. Osmanlı hükümeti bu nizamnameyi yürürlüğe koymasına rağmen, uygulanması ile hiç ilgilenmedi. 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı’nın çıkması ile tercüman rehberlik mesleği, Türkiye Cumhuriyeti kuruluncaya kadar tamamen denetimsiz kaldı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ile birlikte 1923 yılında yabancı turistlere yapılabilecek olumsuz propagandayı engellemek amacıyla gönüllü rehberlik ve çevirmenlik yapmak üzere bir grup yabancı dil bilen genç tarafından Türkiye Seyyahin Cemiyeti kuruldu. Bu cemiyet daha sonra Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adını aldı. 1923 yılında bu kurum tüm tercüman rehberleri bir kurstan geçirmiş olup sınav yaptı.

08. 11. 1925 tarihinde 2730 sayılı Ecnebi Seyyahlara Tercümanlık ve Rehberlik Edenler Hakkında Talimatname yayımlandı. Rehberlik kavramı bir talimatnamede yer almış oldu. Tercüman rehberlik konusunda ilk kez 1929 yılında İstanbul ili İktisat Müdürlüğü tarafından bir kurs düzenlendi. Böylece ilk kez rehberlik bir sınav süreci sonunda verilen eğitim konusu oldu. Bu kurstan 50’ye yakın tercüman rehber mezun oldu. Bu kurs ile birlikte tercüman rehberlik bir meslek dalı olarak ele alınmaya başlandı ve 1930 yılından itibaren rehberlerin vergilendirilmeleri yoluna gidildi.

1935 yılında ise belediyelerde turizm şubeleri kuruldu ve aynı yıl içinde tekrar tercüman rehber kursu açılmasına gereksinim duyuldu ve bu kez 53 kişi bu kurstan mezun oldu. Böylece tercüman rehberlik mesleği daha yerleşik bir konuma girdi. 1935 yılında yapılan bu düzenlemede tercüman rehberlik başka bir değişime uğramadan 1950 yılına kadar süregeldi. 1950 yılında yapılan İkinci Turizm Danışma Kurulu’nda tercüman rehberlik üstünde önemle duruldu. O yıl, Basın-Yayın ve Turizm Genel Müdürü Halim Alyot tercüman rehberliğin turizm sektöründeki yeri ve önemine değindi. Verilen önem hemen etkisini gösterdi ve 1951 yılında Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF) yabancı dil bilen üniversite öğrencilerini açtığı kurslarla rehberlik mesleğine kazandırmaya başladı. 1960’lı yıllarda kurslara devam edildi. Ancak 1972 yılında Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) yasasına dayanarak TMTF’nin turizm dalının rehberlik kursları kapatıldı.

Turizm ve Tanıtma Bakanlığı 1965 yılından itibaren ilk olarak İstanbul, İzmir ve Antalya’da olmak üzere çeşitli zaman ve mekânlarda kurslar açarak rehber yetiştirilmesine katkıda bulundu. 1983 yılında ilk Profesyonel Tercüman Rehber Yönetmeliği yayımlandı ve meslekte profesyonel-amatör ayrımına gidildi. Bu ayrımın piyasada yarattığı huzursuzluklar üzerine 1986 yılında Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği yayımlandı. Bu yönetmelik ile tercüman rehberlik kursu açılması yetkisi Turizm Bakanlığı’na verildi. Yönetmeliğe 1995 tarihinde eklenen bir madde ile üniversitelerin turist/turizm rehberliği bölümlerini bitirip diğer gerekli şartları sağlayanlara profesyonel turist rehberi çalışma kartı verilmesi mümkün oldu.

Referanslar

Ahipaşaoğlu, S. (2006). Turizmde Rehberlik (İkinci basım). Ankara: Gazi Kitabevi; Çolakoğlu, O.E., Efendi, E. ve Epik, F. (2014). Tur Yönetimi ve Turist Rehberliği (İkinci basım). Ankara: Detay Yayıncılık.