TCDD Müze ve Sanat Galerisi

Müze Sanat Müzesi

(İzmir, 2002 - )

İzmir’in Alsancak semtindeki Alsancak Garı’nın karşısında konumlu TCDD Müze ve Sanat Galerisi, Türkiye’nin demiryolları tarihi ile trenlerde kullanılan ekipman, araç gereç ve giysilerin sergilendiği bir yapıdır. TCDD İzmir Müzesi, öncelikle 1990 yılında Müze ve Sanat Galerisi olarak hizmet verdi; sonrasında ise 2002-2003 yıllarında yapılan son düzenleme ile birinci katı müze, ikinci katı sanat galerisi olarak hizmet verecek şekilde restore edildi. Bununla birlikte, eserlerin toplanmaya başlanma süreci, Cumhuriyet’in ilk Nafıa Vekili olan Behiç Bey’in, demiryollarına ait antika niteliği taşıyan eserlerin bir araya getirilerek muhafaza altına alınmalarına dair başlattığı girişime değin uzanmaktadır.

Geçmişi 1850’li yıllara dayanan TCDD İzmir Müzesi geçmişte önce İngiliz tüccarların ticari emtia binası ve İngiliz şirketlerin idarehanesi olarak; sonrasında ise İzmir-Aydın Osmanlı Demiryolu Şirketi’nin idareci lojmanı olarak kullanıldı. İki katlı müze binası dokuz oda ve iki holden oluşmaktadır. Müzenin ilk girişinde kantarlar ve duvar saatleri yer almaktadır. Yine aynı bölümde birçok istasyondan toplanmış, dönemlerinin ince işliği ve zarafetini yansıtan musluklar bulunmaktadır. Müze girişindeki ilk odada telefonlar, tabelalar, daktilolar, masalar, telgraf makineleri bulunmaktadır; duvarlarında ise TCDD’de çalışmış olan memurların fotoğrafları yer almaktadır. Telgraf makineleri o dönemde hareket halindeki trenlerin birbirleri ile iletişim sağlaması için kullanılmaktaydı; ve bu telgraf makinelerinin kimi halihazırda da çalışır durumdadır. İkinci oda ise eski yol yapım gereçleri, tren plakaları, lambalar, hesap makineleri, eski fenerler, yazışma gereçleri, hokkalar ve vagon restoranlarında kullanılan yemek takımlarını barındırmaktadır. Bu odada aynı zamanda, eski bir piyano, buharlı trenlere ait farklı objeler, sağlık gereçleri, biletler, geçmişte İzmir’e gelen harem vagonunun bir bölümü ve geç Osmanlı dönemi ile Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait bazı yazılı belgeler sergilenmektedir. İzmir-Aydın Demiryolu hattının temeli atılırken kullanılan mala da yine koleksiyon içerisinde yer almaktadır. Müzenin sanat galerisi olarak kullanılan ikinci katında ise TCDD’ye ait daktilolar, masalar ve bekleme bankları sergilenmektedir. Galeride yılda ortalama 20 dolayında sergi açılmaktadır. Bu sergiler sayesinde oluşan ziyaretçi trafiğinden müze de istifade etmektedir. Bu durum tam tersi bir ziyaretçi trafiği de yaratmaktadır; yani, müze ziyaretçileri de galeriyi ziyaret etmektedirler.

Referanslar

Duman, S. (2012). Ticari Emtia Deposundan Müzeye: TCDD Müzesi, https://www.izmirdergisi.com/tr/dergi-arsivi/40-16nci-sayi/255-ticari-emtia-deposundan-muzeye-tcdd-muzesi, (Erişim tarihi: 17.05.2019); Erciyas, S. (2018). TCDD’nin eserleri Ankara’dan İzmir’e, http://www.kentyasam.com/tcddnin-eserleri-ankaradan-izmire-yhbrdty-4175.html, (Erişim tarihi: 17.05.2019), http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-44036/izmir-tcdd-3bolge--muze-ve-sanat-galerisi.html, (Erişim tarihi: 17.05.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Müzeler, İzmir, TCDD 3.Bölge Müze ve Sanat Galerisi.