Tandem Yamaç Paraşütü Pilotu

Kavram Turizm Çeşitleri Üretim Yönetimi ve Pazarlama Yönetim ve Organizasyon

Fransızca kökenli bir kelime olan ‘Tandem’ Türkçe dilinde; ikili, iki kişilik anlamını taşımaktadır. Yamaç Paraşütü, herhangi bir motor gücü olmaksızın, yüksek dağların ve tepelerin eğimli yamaçlarından koşularak ve koşulan istikametin karşısından esen stabil rüzgâr ile kalkış yapılıp ardından süzülüp uçan hafif hava aracı olarak tanımlanır. Yamaç paraşütünde çift kişi uçacak ise Tandem (çift kişilik), tek kişi uçacak ise tek kişilik (single) paraşütler ile uçuş yapılır. Hava araçları arasında yamaç paraşütü ekonomik ve doğa ile iç içe olmasından dolayı sevilerek yapılmaya devam etmektedir.

Wright kardeşler, perde kumaşından imal edilen ilkel bir uçurtma türüyle motorsuz hava aracının ilk örneğini 1940 yılında sunmuşlardır. Daha sonraki çalışmalarda, esnek yapıya sahip kanatlar denenmiş, bunun sonucunda 1948 yılında basit yelken kanatlar tasarlanmıştır. 1961’den sonra rüzgarla dolan ve bu sayede havada süzülerek uçabilen paraşütler üzerinde düşünülmeye başlandı. 1968 yılında serbest paraşütler üretilmeye başlandı, ayrıca koşarak ya da ayakta kalkışa ilişkin makale ve broşürler yayımlanmaya başlandı.

1980 yılında ilk defa Fransa ve İsviçre Alplerinde pilotlar, yelken kanat uçuş mantığını örnek almak suretiyle, yamaçlardan koşup hız kazanarak uçmayı başardılar. Bu tarih aynı zamanda yamaç paraşütünün yaygınlaşmaya başladığı tarih olmuştur. Yaşanan bu gelişmeler ile beraber yamaç paraşütü kazaları da görülmeye başlandı. Bu durumları bertaraf edebilme amacı, yüksek performansın yanında yüksek emniyeti de hedefleyen yeni yamaç paraşütlerinin tasarlanmasına yol açtı. Bu gelişmelerle birlikte eğitim-öğretim programları düzenlenerek yamaç ve termik rüzgâr kaldırıcıları kullanılarak uzun mesafe uçuşları hedeflendi. Yamaç paraşütü uçuşlarının süresi ve mesafesi havanın durumu, malzeme kalitesi ve pilot becerisine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

1985 yılında Dağ ve yüksek tepelerin yamaçlarından koşularak yapılan bu spor, Türkiye’de ilk kez serbest atlayış paraşütleri kullanılarak yapıldı. Yamaç paraşütü bir spor dalı olarak Türk Hava Kurumu faaliyetleri arasına 1995 yılında girdi. Dünyada ilk defa yapılan Uluslararası Birinci Dünya Hava Oyunları ve Dünya Yamaç Paraşütü Şampiyonası Türk Hava Kurumu tarafından organize edildi (1997). Türkiye’nin coğrafi ve fiziksel yapısının dağlık, yüksek ve engebeli olma özelliği taşımasından dolayı, Türkiye’nin farklı birçok bölgesinde yamaç paraşütü faaliyetleri yapılabilmektedir. Bu nedenle Türkiye, yamaç paraşütü faaliyetleri için uygun bir coğrafyadır. Türkiye’de yamaç paraşütü faaliyetleri Ölüdeniz-Babadağ, Pamukkale-Dinamit Tepe, Eskişehir-İnönü, Alanya-Yassı Tepe, Uçmakdere- Ganos Dağı, Serdivan-Kırantepe, Trabzon-Uzungöl, Kayseri-Alidağ, İstanbul-Ormanlı, Antalya- Kaş, Ankara-Gölbaşı, Bolu-Abant, Hatay-Samandağ ve Kocaeli-Kartepe bölgelerinde yapılmakla birlikte, Türkiye’nin farklı bölgelerindeki tepeler keşfedilmeyi beklemektedir.

Türk Hava Kurumu tarafından yamaç paraşütü organizasyonları, festivaller, hedefe iniş yarışmaları, uzun mesafe uçuş yarışmaları, paneller ve yamaç paraşütü kursları düzenlenmektedir. Ayrıca Türk Hava Kurumu’na bağlı olarak üniversite kulüpleri ve özel kulüpler de eğitim verebilmektedir. Tandem yamaç paraşütü pilotu olabilmek için sırasıyla, Başlangıç Pilot Sertifikası, Orta Seviye Pilot Sertifikası, Pilot Sertifikası, Deneyimli Pilot Sertifikası, Tandem Pilot Sertifikası ve ardından Ticari Tandem Pilot sertifikasına sahip olunması gerekmektedir. Türk Hava Kurumu verilerine göre; 2019 yılı itibariyle Türkiye’de ticari tandem yamaç paraşütü sertifikasına sahip olan toplam 422 pilot bulunmaktadır. Tandem Yamaç Paraşütü Pilotluğu ile ilgili mesleki mevzuat, 29. 11. 2017 tarihli 30255 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

XX. yüzyılın son dönemiyle birlikte, spor ve turizm hızlı bir şekilde bir arada anılmaya başlandı. Spor ve turizm arasındaki ilişki gittikçe arttı. Bir turizm faaliyetinin spor sayılabilmesi için ilgili seyahatin ulaşım amacından ziyade, sportif motiflerle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tandem yamaç paraşütü pilotları ve turistlerin uçuş yapılacak bölgeye ulaşımı o bölgede yeme, içme, uçuş, konaklama ve diğer harcamaları doğrudan turizm geliri oluşturacaktır. Türkiye’nin turizm gelirlerinden daha fazla pay alabilmesi için yamaç paraşütü faaliyetlerinin yaygınlaştırılması, güvenlikle ilgili denetim ve geliştirme faaliyetlerinin ilgili kurumlar tarafından sağlanmaya devam edilmesi gerekmektedir.

Referanslar

Akoğlan-Kozak, M. ve Bahçe, S. (2009). Özel İlgi Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık; Hazar, A. (2007). Spor ve Turizm (Birinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Higham, J. ve Hinch, T. (2002). Tourism, Sport and Season: The Challenges and Potential of Overcoming Seasonality in the Sport and Tourism Sectors, Tourism Management, 23(2): 175-185; Tuban, B. (2019). Bir Alternatif Turizm Türü Olarak Yamaç Paraşütü; Uçmakdere Üzerine Bir Çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Tekirdağ: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Türk Hava Kurumu (THK). (2017). ÇHHA Uçuş Eğitim Okulu Yamaç Paraşüt Uçuş Eğitim Yönergesi. Ankara: Çok Hafif Hava Araçları Okulu.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK). (2017). Tandem Yamaç Paraşütü (Seviye 5). Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetim Kurulu Kararı. Ankara: Ulusal Meslek Standart Tanımı; Türk Hava Kurumu (THK). (2009). Yamaç Paraşüt Başlangıç Pilot Eğitim El Kitabı. Ankara: Türkkuşu Genel Müdürlüğü Çok Hafif Hava Araçları Okulu; Türk Hava Kurumu (THK). (2019). Yamaç Paraşüt Ticari Tandem Pilot Listesi, https://www.thk.org.tr/images/egitim/T2SahipPilotListesi.pdf, (Erişim tarihi: 19.07.2019).