Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi

Gastronomi Kavram

Toplumlar içinde bulundukları coğrafya, ekolojik özellikler, kültür, ekonomik yapı ve tarihsel sürece bağlı olarak kendilerine ait bir mutfak kültürü ve beslenme biçimi benimsedi. Turizm olayının gelişimi ve özellikle 1960’lı yılların sonlarına doğru turizm sektörünün yarattığı çevresel kaygılarla bazı turistler yerel ürünlere gönüllü olarak daha fazla ödeme yapmaya başladı. Yerel yiyecek ve içeceklerin sürdürülebilir olması, destinasyonun çekiciliğini ve farklılığını destekleyebilmektedir. Alternatif turizm türlerinden biri olan gastronomi turizmi kavramı 1998 yılında Culinary Tourism isimli eser ile ilk defa ortaya atıldı. Bu kavram, farklı kültürlere ait yiyecek ve içeceklerin turistler tarafından tüketilmesi yoluyla oluşan kültürel etkileşimi ifade etmektedir. Gastronomi turizminde turistlerin temel motivasyonu, özel bir yemek türünü tatmak veya bir yemeğin üretilmesini görmek, yiyecek üreticilerini, yemek festivallerini, restoranları ve özel alanları ziyaret etmektir.

Turizm aktivitelerinde kaynakların tüketilmeden ve kirletilmeden gelecek nesillerin de yararlanabileceği bir şekilde kullanılmasını ifade eden sürdürülebilir turizm anlayışı ile birleştirilen ve Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi olarak tanımlanan yeni kavram ise, son yıllarda turizm alan yazınında daha fazla yer almaya başladı. Sürdürülebilir gastronomi turizmi hareketliliğinde seyahat etme motivasyon faktörlerini; yerel, otantik, nostaljik, insan sağlığı için yararlı, besin değeri yüksek, çevreye duyarlı şekilde üretilen, hazırlanan ve tüketilen yiyecek ve içecekler oluşturmaktadır. Motivasyon faktörlerine bağlı olarak sürdürülebilir gastronomi turizmi hareketliliğinin bileşenleri arasında; yerel ve geleneksel üretilmiş yiyecek ve içecekler, özel yemek üretim sistemleri, özel yiyecek-içecek mekânları, yerel yaşam kültürü, doğal çevreye ve tarihi dokuya uyumlu alışveriş mekânları, yiyecek-içecek festivalleri, organik tarım ve organik ürünler sayılmaktadır.

Bu bağlamda sürdürülebilir gastronomi kavramının aynı zamanda eko-gastronomi olarak da adlandırılabildiği görülmektedir. Gastronomi turizmi faaliyetlerine sürdürülebilirlik anlayışını benimseyerek katılan turistlerin sayısında son yıllarda ciddi anlamda artış gözlemlenmektedir. Sürdürülebilir gastronomi turizmi anlayışında turistler, belirli bir bölgedeki yerel halk, tarım alanları, tarımsal faaliyetler, yerel ürünler ve geleneksel mutfaklar ile yakın temas sağlamaktadır. Böylelikle turistler, doğrudan ya da dolaylı olarak destinasyonun ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirliğine, destinasyonun çekiciliğine ve rekabetçiliğini arttıran unsurlara katkıda bulunmaktadır.

Globalleşme, ekolojik bozulmalar ve hızlı tüketim anlayışı karşısında gelecekteki turizm hareketlerinde doğal ortamlarda dinlenme, değişik kültürlerle bir arada olma ve yerel toplumun ürettiği doğal yiyecekleri tüketme isteği ile sürdürülebilir gastronomi turizminin öneminin artacağı düşünülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Acar, Y. (2016). Gastronomi Turizmi Kapsamında Aksaray İli Güzelyurt (Gelveri) Yöresel Mutfağının Unutulmaya Yüz Tutmuş Tatlarının Değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (1): 75-82; Çetinsöz, B. C. ve Polat, A. S. (2018). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Bağlamında Yerel Yemeklerin Mikro Ölçekte Hazırlanış Farklılıkları: Batırık Üzerine Bir Araştırma, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (Ek1): 60-77; Yurtseven, H.R. ve Kaya, O. (2010). Eko-Gastronomi ve Sürdürülebilirlik. İçinde; 11. Ulusal Turizm Kongresi (ss. 57-65). Kuşadası: Adnan Menderes Üniversitesi Turizm Fakültesi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Long, L. M. (1998). Culinary Tourism: A Folkloristic Perspective on Eating and Otherness, Southern Folklore, 55 (3): 181-204; Yurtseven, H. R. (2011). Sustainable Gastronomic Tourism in Gokceada (Imbros): Local and Authentic Perspectives, International Journal of Humanities and Social Science, 1 (18): 17-26.