Sivas, Türkiye’de müzecilik fikrinin erken gelişmiş olduğu bir kenttir. Sivas’ta ilk müze 1923 yılında açıldı. Tescilli eski Sanat Okulu olan Sivas Arkeoloji Müzesi 1896–1899 yıllarında, Sanayi-i Mektebi olarak o zamanın Sivas Valisi olan Reşit Akif Paşa tarafından yaptırıldı. Muammer Bey (Sivas Valisi) tarafından 1911 yılında fabrikalar için ara teknik eleman yetiştirmek gayesiyle eklentiler yaptırılarak Demircilik ve Marangozluk atölyesi haline getirilerek açıldı. 29/04/2009 tarihinde ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra Sivas Arkeoloji Müzesi olarak ziyarete açıldı.

Sivas Arkeoloji Müzesi’nde Sivas coğrafyasında yaşamış olan medeniyetlerin eşsiz ve zengin eserleri teşhir edilmektedir. Arkeoloji salonu tek kat olarak düzenlenmiştir ve sergi düzeni olarak kronolojik düzen tercih edilmiştir. Ziyaretçileri ilk olarak fosil kalıntılarının karşıladığı teşhir salonunda Geç Miyosen çağına (dokuz milyon yıl öncesine) ait olan, Sivas Hayranlı-Halimin Hanı yakınlarından çıkarılmış, çeşitli hayvanların fosil buluntuları yer almaktadır. Ayrıca bu salonda Kalkolitik, Erken Tunç ve Demir Çağı yanı sıra Yıldızeli Kayalıpınar örenyeri, Altınyayla Kuşaklı-Sarissa antik kenti, Osmanlı, Selçuklu, Bizans, Roma ve Helenistik dönemlerine ait buluntular vitrinlerde teşhir edilmektedir. Bunların yanı sıra cam, altın ve taş eser ile sikkeler sergilenmektedir. Taş eserler içerisinde Sivas tarihi yapılarının kitabeleri, Osmanlı, Selçuklu ve Bizans dönemleri sandukaları, mezar taşları ve kitabeleri yanı sıra aslan heykelleri, mezar stelleri, Roma dönemi lahitleri, Ortostat denilen Hitit Tanrıçası Kabartmaları ve Hitit devri hiyeroglifi kullanılarak yazılmış kitabeler bulunmaktadır. Cam eserler içerisinde ise Bizans ve Roma dönemlerine ait bardaklar, şişeler vb. günlük kullanım eşyaları, gözyaşı şişeleri, amforiskoslar, koku kapları ve unguanteriumlar bulunmaktadır. Müzede sikke teşhirine üç vitrin ayrılmıştır. Bir numaralı vitrinde bakır-bronz, altın, gümüş gibi malzemelerden üretilmiş Roma, Bizans, Helenistik, Grek ve Orta Avrupa sikkeleri, iki numaralı vitrinde de İslami döneme ait bakır-bronz, altın, gümüş sikkeleri, üç numaralı vitrinde ise Sivas Yıldızeli Bayat Köyü definesi buluntuları olan 279 adet İlhanlı dönemine ait gümüş sikke sergilenmektedir. Ayrıca Selçuklu döneminde Sivas’ın siyasi gücünü göstermesi bakımından Selçuklu dönemi Sivas basımı sikkeler, sikke koleksiyonunda önemli bir yere sahiptir.

Bunların yanında teşhir salonunda Kuşaklı Sarissa’da bulunan, Hitit dönemine ait bira imalathanesinin kurgusu, in-sutu şeklinde sergilenmektedir. Teşhir salonunda ayrıca Sivas’ın Yıldızeli ilçesinde yer alan Kayalıpınar örenyerinin 2013 yılının kazısı esnasında bulunan, Roma dönemine ait olduğu belirlenen ve kemikler üzerinde antropologların yaptığı inceleme sonucunda; hayatını salgın hastalık neticesinde kaybeden annenin ve bebeğinin bulunduğu lahit mezar yer almaktadır. Bunların yanında teşhir salonunun bir duvarında, Sivas’ın Gürün ilçesinin Tepecik Köyündeki bir ahırın zemininde keşfedilen, Roma dönemine ait olan ve Sivas’ta türünün ilk örneğini teşkil etmesi sebebiyle önem arz eden Gürün Tepecik Mozaiği sergilenmektedir.

Ayrıca müze içeresinde çocuklar için tasarlanmış bir çocuk bölümü mevcuttur. Bu bölüm sayesinde çocuklar teşhir salonundaki vitrinlerde gördükleri eserleri kil ve oyun hamurları vasıtasıyla canlandırıp somutlaştırmaktadırlar. Ayrıca Sivas Arkeoloji Müzesi’nin bahçesinde çocuklar için kazı alanı da bulunmaktadır.