-
2020
Side Müzesi, Antalya’ne bağlı Manavgat ilçesinin Side Mahallesi’nde Side antik kenti içinde, MS II. yüzyıla tarihlenen, yine MS V. ve VI. yüzyıllarda tadilatı yapılan Roma Hamamı içerisinde kuruldu. Roma hamamları farklı sıcaklıktaki büyük ölçekli bölümlerden oluşan yapılar bütünüdür. Side antik kentindeki Agora Hamamı da 1959 -1961 yılları arasında restore edilerek, bünyesindeki üçü kapalı, ikisi açık toplam beş adet sergileme alanı ile 1962 yılında hizmete açıldı.
Tarihi MÖ XII. yüzyıla kadar uzanan, Antik Yunan’ın Likya ve Kilikya bölgelerinin arasından Toros Dağları’na kadar uzanan Pamfilya bölgesinin doğu sahili olan Side, Anadolu’nun en eski yerleşimlerinden biridir. Roma döneminde Pamfilya Bölgesi kuzey batısındaki Burdur Gölü’ne kadar genişlemiş ve Antik Pisidia kentini de sınırları içine almıştır. Milattan önce VI. yüzyılda önce Lidyalıların, Perslerin, Büyük İskenderin, Ptolemaiosların, Suriye Krallığı’nın, Bergama Krallığı’nın ve Roma İmparatorluğu’nun yönetimine giren Side, MS IV. yüzyılda Hristiyanlaşmıştır. VII. ila IX. yüzyıllarda Arap akınları ve depremler ile terk edilmiş bir kente dönüşen Side, XIII. yüzyılda Selçuklu, XIV. yüzyılda Hamitoğulları ve Tekelioğulları beyliklerinin egemenliğine girmiş, beyliklerin birleşmesi ile Osmanlı, Cumhuriyet’in ilanı ile de Türkiye Cumhuriyeti toprağı olmuştur.
Müzede, 1946 -1966 yılları arasında gerçekleştirilen Side kazılarından çıkan heykel, heykel gövdesi (torso) ve büstler, dikdörtgen prizma formunda, kabartma insan ve hayvan motifleri ile süslenmiş taş / mermer krematoryum öncesi (lahit) ve sonrası (ostothek) mezarlar, mezar taşları (stel), Grekçe ve Side dilindeki yazıtlar, sunaklar, zeytin yağlarının depolandığı çeşitli toprak amphoralar, sütun, sütun başlığı, sütun üzeri kemerler (arşitrav), bu kemerlerin sekorları (friz), üçgen ya da düz alınlıkları gibi mimari elemanlar, Pamfilya ve Pisidya kentlerine ait demir paralar (sikke) ile Side sikkeleri sergilenmektedir.
Müzenin iki numaralı salonunda (Sudatoryum – Terleme), Antik Yunan, Roma, Bizans ve İslamiyet dönemine ait, maden, pişmiş toprak, cam ve mermerden koku kapları, gözyaşı şişeleri, mızrak ve ok uçları, haçlar, ağırlıklar, kap kacak ile tanrı ve tanrıça heykelcikleri, kandiller, takılar, ayna, tokmak ve mühürler sergilenmektedir. Üç numaralı salonun (Caldarium – Sıcaklık) orta bölümünde heykeller, kaideler, kabartmalı ostothek, sunak, lahit parçaları, levhalar, çıpalar, ölçü kapları ve möble parçaları sergilenirken, havuz kısmında MÖ V. yüzyıl ile MS XI. ila XII. yüzyıl arasına tarihlenen amphora ve yine içlerinde küllerin saklandığı testi tipi kaplar olan urneler sergilenmektedir. Side ve diğer Pamfilya ve Pisidya şehirleri ile Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemi sikkeleri ile Roma ve Bizans defineleri de bu salondaki camekânlı bölümlerde sergilenmektedir. Dört numaralı salonda (Tepidarium – Ilıklık) büst, torso, heykel baş ve parçaları, sunak, kabartmalı lahit ve lahit parçaları ile kuş, koç veya insan başlı, aslan gövdeli sfenksler sergilenmektedir. Müzenin bir (Frigidarium – Soğukluk) ve beş numaralı salonu (ikinci bir Tepidarium) ile avlusunda ise, yine kabartmalı ostothekler, lahit ve lahit parçaları, sunak, geniş ağızlı pithos tipi büyük toprak testiler ve heykeller, sütun, sütun başlık ve kaideleri, postoment tipi zarif iç mekân kaideleri, friz, alınlık, arşitrav gibi mimari elemanlar, güneş saati, zeytinyağı işlik ve ekipmanları sergilenmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Grainger, J. D. (2009). The Cities of Pamphylia, Oxford: Oxbow Books; Miszczak, I. (2016). Antalya, Side and Alanya: TAN Travel Guide, Knurów: Aslan Yayınevi. Mitchell, S. ve Waelkens, M. (1998). Pisidian Antioch: The Site and Its Monuments, Londra: Duckworth with the Classical Press of Wales; Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020). Müze ve Antik Kentler, Side Müzesi, https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67569/genel-bilgi.html, (Erişim tarihi: 16.02.2020); Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020). Müzeler, Side Müzesi, https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=SDM01&DistId=SDO, (Erişim tarihi: 10.03.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020). Müzeler, Side Müzesi, https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=SDM01&DistId=SDO, (Erişim tarihi: 10.03.2020).