Sarıhan (Saruhan) Kervansarayı
Kervansaray ve Han Kervansaray Han Konaklama Tesisi Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han Kervansaray Han
-
2020
Nevşehir-Kayseri yolu üzerinde yer alan ve Selçuklu dönemi eserlerinden biri olan bir kervansaraydır. Avanos ilçesinin yaklaşık beş kilometre doğusunda, Damsa Vadisi’nde yer almaktadır. 1249 yılında dönemin Selçuklu Sultanı II. İzzettin Keykâvus tarafından yaptırılan en göz alıcı Selçuklu eserlerinden biridir. Günümüzde kongre ve toplantılar için de kullanılan Kervansaray, 1991 yılında restore edildikten sonra eski görkemine kavuştu ve turizme kazandırılmıştır.
2000 metrekarelik bir alana inşa edilmiş olan Sarıhan, tarihi ile olduğu kadar mimarisi ile de görenleri büyülemektedir. Yapı malzemesi olarak Kapadokya Bölgesi’nde yaygın olarak bulunan tüf taşlar kullanılmaktadır. Sarıhan, yıldız süslemelerinin yoğun bir biçimde kullanıldığı yapıların son evrelerini temsil etmektedir. Açıkkahverengi, pembe ve sarı renk kesme taşların kullanıldığı bu han, oldukça özel bir mimariye sahiptir. Tek katlı bir yapı olmasına rağmen çok görkemli bir giriş kapısına sahiptir. Bu kapı şekli Selçuklu mimarisinde Taç Kapı olarak bilinmekte olup kapalı bölüm taç kapısı mukarnaslı olan mimari örneklerdendir. Yapının sağında yer alan kapalı odaların üzeri tonozlarla örtülü olup, hepsinde dışarı açılan mazgal şeklinde pencereler bulunmaktadır. Selçuklu Kervansarayları avlulu (yazlık), kapalı (kışlık) ve ikisinin birleşimi olan karma olmak üzere üç tipte yapılırdı ve Sarıhan Kervansarayı da bunlar arasında karma tipte sayılan yapılardandır.
Avluya açılan beş kapı bulunup, bunlardan ikisi oldukça basit yapıdadır. Diğerleri ise, ana kapı gibi silme ve geometrik motiflerle bezenmiş, sanat eseri sayılacak nitelikte görselliğe sahiptir. Sarıhan içerisinde kubbeli bir mescit, girişin hemen sonunda avluya açılan bir eyvan ve avlunun sağ köşesinde bir hamam yer almaktadır. Hamam olarak kullanılan odanın, sağda yer alan kapalı odalardan en küçüğü olduğu bilinmektedir. Yüksekçe girilen bir avlunun ortasında bir su havuzu bulunmaktadır. Bunların dışında han ağasının ve ailesinin kullandığı odalar ile konaklama odaları ve veterinerlerin/hekimlerin kullandığı odalar vardır. Ayrıca giriş kapısının hemen solunda bir çeşme mevcuttur. Köşk Mescidi adı verilen kubbeli mescide ana kapının yanındaki dik merdivenlerden çıkılmaktadır. Ana kapının tam karşısında yer alan, eskiden kışlık mekan olarak kullanılan önü açık, üstü kapalı eyvan (oturma yeri), günümüzde kongre ve toplantılara ev sahipliği yapmaktadır.
Orijinal haline sadık kalınarak restore edildikten sonra turizme kazandırılan Kervansaray, ziyaretçilerine sıcak yaz günlerinde içinin serinliği ile keyifli bir gezi deneyimi sunmaktadır. Kervansaray’da saat 18:00 ve 21:00’de olmak üzere iki kere Semazen gösterisi düzenlenmektedir. Semazen gösterisinin sonunda ziyaretçilere şerbet ikram edilmektedir. Ancak semazen gösterileri esnasında fotoğraf çekmek ya da video kaydı almak yasaktır. Bunun dışındaki zamanlarda fotoğraf çekimine ve video kaydına müsaade edilmektedir.
Referanslar
Arkeogezgin. (2017). Sarıhan (Saruhan) Kervansarayı, https://www.arkeogezgin.com/sarihan-saruhan-k/, (Erişim tarihi: 16.05.2020); Dursun, Ş. (2014). Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Süsleme Sanatı Örnekleri. İçinde; Fahri Atasoy (Editör), İpek Yolu’nda Türk Kültür Mirası (ss. 526-555) Ankara: Türk Yurdu Yayınları; Gezi Rehberi. (14. 06. 2013). Sarıhan Kervansarayı http://www.turkiyegezirehberi.net/nevsehir/sarihan-kervansarayi.html, (Erişim tarihi: 16.05.2020); kapadokyadayim.com. (t.y.). Sarıhan (Saruhan) Kervansarayı | Avanos Kapadokya, https://www.kapadokyadayim.com/sarihan-kervansarayi/, (Erişim tarihi: 16.05.2020); Kırtıloğlu, G. (2020, 24 Ocak). Sarıhan Kervansarayı, Kapadokya, https://gezievreni.com/sarihan-kervansarayi/, (Erişim tarihi: 16.05.2020).