Rehber, herhangi bir alanda ve konuda bilgi veren, yol, yöntem gösteren anlamına gelmektedir. Turist rehberi ise, ziyaretçilere seçtikleri dilde kılavuzluk yapan, bir bölgenin doğal ve kültürel mirası hakkında bilgi veren, ilgili bölgenin otoritesi tarafından belirlenen niteliklere sahip kişilere verilen isimdir. Rehberlik mesleği, mevsim koşullarına bakılmaksızın yılın her döneminde her koşulda icra edilen bir meslektir. Turist rehberleri bir ülkenin tanıtım elçileri olarak görülür.

XIX. yüzyılda sanayileşme ile birlikte ulaşım olanakları gelişti, seyahat eden kişi sayısı her geçen gün artış gösterdi. Osmanlı şehirlerine olan seyahatler de artmaya başladı. Turistlere yönelik hizmet sunacak seyahat acentaları, oteller açıldı, tercümanlık hizmetleri verilmeye başlandı. 1839 yılında Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinden sonra Avrupa ile ilişkiler gelişirken İstanbul’u ziyaret eden yabancı sayısında da artış yaşandı. İstanbul’da sayısı artan yabancı ziyaretçilerin ülkeyi tanımaları, tarihi ve kültürel alanları gezebilmeleri adına o yıllarda genellikle azınlıklar tarafından icra edilen tercüman-rehberlik mesleğinin ortaya çıkmasına neden oldu. Yabancı dilbilgisi dışında herhangi bir mesleki eğitime sahip olmayan bu azınlık sadece kişisel kazançlarını göz önünde bulundurarak uzun süre bu mesleği icra ettiler.

Cumhuriyetin birçok kurumu gibi turist rehberliği de temellerini Osmanlı’nın son dönem uygulamalarından almaktadır. 1883 yılında Orient Express Paris-İstanbul arası seferlere başlaması ile birlikte Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden İstanbul’a çok sayıda yabancı turist gelmeye başladı. Osmanlı döneminde, özellikle Orient Express ile birlikte turizm hareketleri arttı. Bununla birlikte rehberlik hizmetleri de gelişmeye başladı. Bu dönemde İstanbul’u ziyaret eden yabancılara rehberlik hizmeti sunmak için en azından bir yabancı dilin çok iyi derecede bilinmesi gerekiyordu. Rehberlik, Osmanlı devletinde başta İstanbul olmak üzere farklı şehirlerde yaşayan çoğunluğu Levanten ya da azınlık mensubu kişiler tarafından yapılan bir iş oldu.

Osmanlı döneminde turist sayısındaki artış ile birlikte rehberli ve rehbersiz geziler düzenlenmeye başladı. Bu dönemde rehberli geziler daha avantajlı ve daha konforlu görüldü. Bağımsız gezilerde rehberli gezilere göre daha fazla güçlük çekilmekte geziler daha maliyetli gerçekleştirilebilmektedir.

1830’lu yıllardan sonra Osmanlı Devleti topraklarına düzenli buharlı gemi seferlerinin başlaması önemli bir dönüm noktası oldu. Turist kafilelerinin Osmanlı şehirlerine gelmeye başlaması ve şehirlerin paket tur gezilerine dahil olması 1860’lı yıllarda gerçekleşti. 1880’li yıllarda ise Avrupa ile İstanbul arasında demiryolu ile yapılan seyahatler mümkün hâle geldi. Demiryolu ile ulaşım hatlarının gelişmesi sayesinde artan turist sayısı sonucu tercüman ve rehberlik ile ilgili bir düzenlemeyi gerekli kıldı. Geçmişi çok eskilere dayanan rehberliğin modern anlamda Türkiye’de ortaya çıkışı ve gelişimi XIX. yüzyıla dayanmaktadır. Tanzimat Fermanı sonrası İstanbul’a gelen iş adamları ve turistlere yönelik tercümanlık hizmetleri o dönemde çoğunlukla Ermeni, Rus, Süryani, Musevi, Fransız ve İtalyan ailelerin çocukları tarafından yerine getirildi. Bazı tercüman rehberlerin devlet aleyhine söylemleri üzerine Osmanlı yönetimi bir düzenleme yapma gereği duydu. Böylelikle 1890 yılında yayınlanan Seyyahine Tercümanlık Edenler Hakkında 190 Sayılı Nizamname mesleğin kurumsallaştırılması adına atılan ilk adım oldu. Bu nizamname ile tercüman rehberlik mesleğini yapan ya da yapacak olanlar bir disiplin altına alınmaya çalışıldı.

Osmanlı döneminde turist sayısı artmaya başladığı dönemlerde turistler için gezi rehberleri de hazırlandı. Bu rehberlerde turistlerin ihtiyaç duyabileceği temel bilgiler ve tavsiyeler yer aldı. Rehberlerde giyilmesi gereken kıyafetler, iklim koşullarına göre kıyafet önerileri, geziler süresince nasıl davranmaları gerektiği, yerel halk ile temaslarda dikkat edilmesi gerekenler gibi bilgiler yer aldı.