Mehmet Önder, 1 Mart 1926’da Konya il merkezine kırk kilometre mesafede bulunan Çumra ilçesine bağlı Karkın Kasabası’nda dünyaya gelmiştir. İlk orta ve lise eğitimini Konya’da, üniversiteyi ise Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nde tamamlamış (1950) ve müteakiben Fransa’da müzecilik alanında da ihtisas yapmıştır. 1953-1964 yılları arasında Konya Mevlana Müze Müdürlüğü, 1964-1967 yılları arasında Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 1967-1974 yılları arasında Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı, 1974-1987 yılları arasında ise Başbakanlık Kültür Müşavirliği ve Federal Almanya Bonn Büyükelçiliği Kültür Müşavirliği görevlerinde bulunuştur. 1987 yılında emekliye ayrılmıştır. Almanya’da yaşadığı dönemde Türk Evleri’ni kurmuş, 1987-1999 yılları arasında Türkiye İş Bankası’nda kültür ve sanat danışmanı olarak görev yapmış olup daha sonra aynı bankanın yayın organı olan Kültür ve Sanat Dergisi'ni çıkarmaya başlamıştır.

 Mehmet Önder, Uluslararası Anıtlar Konseyi Türkiye Milli Komitesi kurucuları arasında yer almıştır. Yazıları ilk olarak 1945 yılında Konya Halkevi Dergisi'nde, sonraki yıllarda Hisar, Şadırvan, Türk Folklor Araştırmaları, Türk Sanatı, Hayat Tarih gibi çeşitli edebiyat dergileri ile çoğunlukla Tercüman Gazetesi'nde yayımlanmıştır. Almanya ve Pakistan devlet başkanları dâhil, yurtiçi ve yurtdışından otuza yakın ödül ve nişan almıştır. Çalışma alanı ile ilgili olarak yurtiçi ve yurt dışında çeşitli kongre ve seminerlere katılarak bildiriler sunmuş, 1973’te Gönüller Sultanı Mevlana adlı eseri, Turgut Özakman ve Engin Orbey tarafından “Mevlana” adıyla senaryolaştırılarak Atıf Yılmaz’ın yönetmeliğinde beyazperdeye uyarlanmıştır. Çeşitli kulüp ve derneğin yanı sıra Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kültür Merkezi aslî üyelerinden de olan Mehmet Önder, 23 Ağustos 2004 günü Ankara’da hayatını kaybetmiş, cenazesi Konya'nın Karatay ilçesindeki Üçler Mezarlığı'nın, Mevlana Kapısı'na yaklaşık 100 metre mesafeye Mevlevi dervişlerinin yoğunlukta olduğu bir alana defnedilmiştir.