-
2020
Amerika Birleşik Devletleri’nin New York eyaletine bağlı New York şehrinde 30. 04. 1939 tarihi ile 27. 10. 1940 tarihleri arasında düzenlenen bir dünya fuarıdır. Fuar iki sezon faaliyet gösterdi. İlk sezon 30. 04. 1939’da başlayıp 31. 10. 1939 tarihinde sona erdi, ikinci sezon ise 11. 05. 1940’ta başlayıp 27. 10. 1940 tarihinde sona erdi.
Fuarın resmi adı New York Dünya Fuarı’dır. Fuarın Mottosu organizatörler tarafından Yarının Dünyası olarak belirlendi ve ziyaretçilerine geleceğin teknolojilerini ve yaşam tarzını sunmayı amaçlandı. Bu açıdan gelecek temalı ilk dünya fuarı olma unvanını aldı.
Bu fuar New York kentinin Queens bölgesinde yer alan Flushing Meadows–Corona Parkta Yaklaşık 4.800 dönümlük bir arazide kuruldu. Fuarın büyüklüğü sebebiyle fuar alanı için özel bir metro hattı kurulmuş olup ayrıca fuar düşünülerek yapımına 1936’da başlanılan Bronx-Whitestone köprüsü fuar için hizmete açıldı. 1904 yılında St. Louis şehrinde düzenlenen Louisiana Satın Alma Fuarından sonra o zamana kadar tarihindeki en yüksek bütçeli ikinci Amerikan fuarı oldu.
Fuara giriş 75 sent olarak belirlendi ancak fiyat 1. 10. 1939 yılında 50 sente düşürüldü. Fuar saatte 160 bin kişi alabilecek 10 farklı girişe sahipti. New York Dünya Fuarı’nın düzenlenmesindeki itici güç büyük buhran sonrası kendini toparlayamayan Amerika Birleşik Devletleri’nin canlandırılması ve New York eyaletinin ticaret hacminin artırılması oldu. Bu açıdan şehrin ileri gelen iş adamları öncülüğünde New York Dünya Fuarı Şirketi adında bir şirket kurulup fuarı organize etmeye karar verildi. Bu fuar 1929 büyük buhranı ile 1939 da başlayan İkinci Dünya Savaşı'nın arasına sıkışmış olsa da zamanının en büyük ve en ikonik dünya fuarlarından biri olmayı başardı.
New York Dünya Fuarına 54 ülke ayrıca 23 Amerika Birleşik Devletleri eyaleti katıldı. New York Dünya Fuarı Şirketinin Başkanlığına getirilen Grover Whalen’nin büyük çabaları ve ikna kabiliyeti sonucu fuara katılım sayısı artırıldı ve önemli ülkeler fuarda yer aldı. İki ülke arasındaki çekişmeye rağmen Whalen Sovyetler Birliği’ni ikna etmeyi başararak fuara katılmaya sıcak bakmayan Avrupa ülkelerinin de fuarda yer almaya gönüllü olması sağlandı.
1939 New York fuarına Türkiye de iştirak etti. Türkiye fuarda 30 bin metrekare alan kiralanan Türk Pavyonu kurulması için Türkofis kurumu nezdinde çalışmalar organize edildi. Her ne kadar büyük devletlerinki kadar olmasa da 400 bin ABD Dolarlık bir bütçe ayrıldı. Sovyetler Birliği’nin dört milyon ABD Dolarlık bir yatırım yaptığı düşünülürse Türkiye bütçesinin ne kadar az olduğu anlaşılabilir. Türk pavyonu eski Türk mimarisi örnek alınarak inşa edilen modern bir yapı oldu. Fuarda sadece Türkiye ve İsveç ülkelerinin pavyonlarında yiyecek içecek hizmeti verildi. Bu hizmet Türkiye’nin tanınırlığını artıran bir etken oldu. Ziyaretçilere Türk pavyonundan Türk hükümetinin tekel ürünleri olan sigara, şarap ve likör satışı yapıldı.
EXPO olarak bilinen her dünya fuarında olduğu gibi 1939 New York Dünya Fuarında da birtakım yenlikler ilk kez kamu önünde sergilendi. Renkli fotoğraflar, klima, faks makinesi ve naylon külotlu çorap bunlardan bazılarıdır. Bunun yanı sıra Westinghouse Elektrik Şirketi tarafından 5000 yıl sonra açılacak zaman kapsülü, yine aynı firma tarafından 2,5 metreye yakın boyu ve 700 kelime dağarcığı ile Elektro ismindeki robot, General Motors tarafından 30 bin metre kareden büyük alana inşa edilen ve insanlara 1960ların şehrini gösteren Futurama sergisi diğer ilgi çekici olaylardır.
Fuar toplamda 44 milyondan fazla ziyaretçi çekti ve 48 milyon ABD Doları gelir elde etti. Fakat 67 milyon ABD Doları yatırım yapan fuar organizasyon şirketi fuardan sonra iflasını ilan etmek zorunda kaldı.
Referanslar
Akcura, G. (2009). Türkiye Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi. İstanbul: Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş.; https://www.1939nyworldsfair.com/worlds_fair/wf_tour/zone-1/zone-1.htm, (Erişim tarihi: 19.12.2019); www.1939nyworldsfair.com, “The Government Zone, (Erişim tarihi: 19.12.2019); www.bie-paris.org, “EXPO 1939 NEW YORK”, https://www.bie-paris.org/site/en/1939-new-york>, (Erişim tarihi: 27.12.2019); www.wikipedia.org, “1939 New York World’s Fair”, https://en.wikipedia.org/wiki/1939_New_York_World%27s_Fair>, (Erişim tarihi: 13.12.2019).