İlk adı Myrleia olarak bilinen ve tarihi milattan önceki yüzyıllara dayanan Mudanya, Osmanlı Devleti’nin 1906-1907 döneminde, toplam nüfusu 24.115 olan küçük bir kasaba görünümündeydi. Kasaba genelinde Rumlar 16.759 kişiyle çoğunluğu oluşturmaktaydı. Bununla beraber, 1924 yılında gerçekleştirilen mübadeleden sonra Rum nüfus yok denilecek kadar azaldı. Şehir, 1892 yılında Bursa-Mudanya arasında inşa edilmiş olan demiryolu hattı aracılığıyla denizden gelen turistler için bir giriş kapısı oldu. Bu nedenle şehir merkezine bir gümrük iskelesi yapıldı. Bursa’ya gelen yerli ve yabancı seyyahlar tuttukları notlarında Mudanya’yı ve bu ilçeyi Bursa kent merkezini bağlayan yolu detaylı bir şekilde anlattılar.

Mudanya, Bursa’nın Marmara sahilinde kıyı boyunca uzanmaktadır. Doğusunda Gemlik, batısında Karacabey, kuzeyinde Gemlik Körfezi ve güneyinde Osmangazi ve Nilüfer ilçeleriyle çevrilidir. Şehir ılıman bir iklime sahip olup, hava kalitesi yüksektir. Bu nedenle sürekli göç almıştır ve almaya da devam etmektedir. 2018 yılı verilerine göre şehrin toplam nüfusu 93.707’dir. Bursa kent merkezine yaklaşık 30 kilometre gibi yakın bir mesafede olması nedeniyle işleri Bursa’da olanlar Mudanya’yı ikâmet alanı olarak değerlendirmektedirler. Bu durum şehrin yerleşik nüfusunun artmasına neden olmuştur. Hafta sonu deniz havası almak isteyen Bursa halkı ve çevre ilçelerden gelen ziyaretçiler nedeniyle de şehrin günlük nüfusunda oldukça yüksek bir artış gözlemlenmektedir. Özellikle yaz aylarında bu yoğunluk dikkat çekicidir.

İlçe merkezine bağlı Trilye (Zeytinbağı) beldesi ve mahalle statüsü kazanmış olan 36 köyü bulunmaktadır. Ayrıca şehir merkezinde sekiz mahallesi mevcuttur. Şehrin gelir kaynakları arasında ilk sırayı zeytincilik faaliyetleri alır. Bağcılık, sebzecilik ve meyveciliğin yanı sıra balıkçılık da önemli bir gelir kaynağıdır. Günübirlik şehre gelen turistlere hizmet vermek amacıyla sahil boyunca açılmış olan çeşitli sektörlere ait işletmeler de şehrin ekonomisine önemli bir katkı sunmaktadır.

Mudanya, Bursa’ya çift şeritli bir karayoluyla bağlıdır. Gemlik ilçesiyle sahilden bağlantısı mevcut olup karayolu tek şeritlidir. Aynı şekilde Trilye üzerinden Bursa-İzmir otoyoluna bağlanan yol da tek şeritli olup araç kullanımına çok elverişli değildir. Biri şehir merkezinde diğeri Güzelyalı semtinde iki ayrı iskelesi mevcuttur. Bu iskelelerden biri özel şirkete diğeri Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ait olmak üzere, iki işletme tarafından İstanbul ve çevre ilçelere hızlı feribot seferleri düzenlenmektedir. Bursa-İstanbul (Eminönü İskelesi) arası hızlı feribotla takriben 75 dakika kadar sürmektedir.

Şehrin gezilebilecek mekânlarının başında şehre paralel uzanan sahili gelmektedir. Ayrıca Siye (Kumyaka) ve Trilye’de bulunan plajlardan denizde yüzebilmek mümkündür. Sahilde yer alan özellikle balıkçı lokantaları damak tadına düşkün misafirler için tavsiye edilebilir. Mudanya’ya yaklaşık 11 kilometre uzaklıkta bulunan Trilye küçük ve şirin bir kasaba görüntüsüyle insanlara huzur veren bir doğaya sahiptir. Bu kasabada da balık yemek mümkündür.

Mudanya’nın tarihi mekânları arasında ilk sırayı Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmış olduğu iki katlı yapı almaktadır. Bu binanın giriş katında mütarekenin imzalandığı oda ve İsmet İnönü’nün çalışma odası bulunmaktadır. Üst kat yatak odaları için ayrılmıştır. Müze içindeki eşyalar o döneme aittir. Ayrıca müze içinde mütareke dönemiyle ilgili çeşitli fotoğraf ve belgeler de sergilenmektedir. Şehrin diğer önemli yapısı, Kıbrıs’ın tanınmış Rum lideri Başpiskopos Makarios’un eğitim-öğretim gördüğü rivayet olunan Trilye’deki tarihi Taş Mektep binasıdır. Bu bina kasabadaki Rumlar tarafından 1904-1909 döneminde yaptırılmıştır. Trilye Kasabası’nda ve Mudanya Merkez’de bulunan, tarihi 150-200 yıl öncesine dayanan şehrin geleneksel mimarisine uygun inşa edilmiş bahçesi olan evler hala canlılığını korumaktadır. Tahir Paşa Konağı bu evler içinde dikkat çekici olandır.

Şehrin tarihi mekânları arasında Mudanya’ya bir kilometre uzaklıkta Bulunan Myrlea antik kentinin yanında, bölgeyi terk eden Ortodoks Rumlara ait; üç manastır, yedi kilise, üç ayazma ve bir mezarlık bulunmaktadır. 780-797 döneminde Bizanslılar tarafından yapılan Kumyaka Kilisesi görülmeye değerdir.

Referanslar

Çiftçi, C. (2012). Osmanlı Döneminde Mudanya İskelesi ve Gümrüğü. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa Kültür A.Ş.; Hudâvendigâr Vilâyeti Sâlnâmesi (1324), Matbaa-i Vilâyet, Def’a 34, ss.206-207. Türkün Dostoğlu, N. (2000). Geçmişin İzlerinden Geleceğe: Trilye ve Taş Mektep, Bursa Defteri, 8: 136-143.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://www.mudanya.bel.tr/Mudanya-Hakkinda/2/hakkinda/mudanya.html, (Erişim tarihi: 17.12.2019); https://bursa.ktb.gov.tr/TR-94265/mudanya-mutareke-evi-muzesi.html, (Erişim tarihi: 18.12.2019); https://tanitma.ktb.gov.tr/TR-22713/gezilecek-yerler.html, (Erişim tarihi: 19.12.2019).