Mardin Derik Surp Kevork Ermeni Kilisesi

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Kilise DİNSEL KONULAR Dinsel İbadet Ortamı

Mardin'in Derik ilçesi sınırları içerisinde var olduğu tescil edilen Süryani, Ermeni ve Keldanilere ait altı kiliseden biridir. İlçede adı geçen bu altı kilise arasında faal olarak ibadetgâh olarak kullanılan tek kilisedir. İlçenin nüfus yapısı itibariyle çoğunluğu Kürtler'den oluşmaktadır. Ermeni nüfus olarak ise sadece iki aile kaldığı söylenmektedir. Yöre halkı, kilisenin inşa edilme aşamasında yapı malzemesi olarak kırmızı toprak kullanılmış olmasından dolayı bu dini ibadethaneye Kürtçe kırmızı kilise anlamında “Dêra Sor” adını vermişlerdir.

Surp Kevork Ermeni Kilisesi, 1650 yılında inşa edilmiştir. Surp Kevork Ermeni Kilisesi inşa edildiği dönemde hem ibadet hem eğitim amaçlı kullanılmıştır.

Surp Kevork Ermeni Kilisesi yapısının mülkiyeti, 1915 Ermeni tehcirinden sonra devlet hazinesine aktarılmıştır. Bu tarihten sonra ise çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. 1957 yılında bölgenin Ermeni sakinleri, hazineye 5.200 lira ödeyerek yapının mülkiyetini geri alınmıştır. Satın alınan kilise Garabed Keçeci isminde Derikli bir Ermeni’nin ismine kaydedilmiştir. Yani kilise yapısının statüsü şu an özel mülkiyet şeklindedir.  Surp Kevork Kilisesi’nin mülkiyeti, tapu malikinin ölümünden ardından ise, varislerine devredilmiştir. Günümüzde sadece birkaç Ermeni nüfusun yaşadığı ve sürekli bakımın onlarca karşılandığı kilise 2004 yılında kapsamlı bir onarımdan geçilmiş ve Başepiskopos Aram Ateşyan tarafından kutsanarak ibadete açılmıştır. Geçtiğimiz 2022 yılında Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan, 2022 yılında kiliseyi ziyaret edip ayin düzenlemesi yerli basına konu olmuştur.

Referanslar

Güven, E. (2008). Derik Tarihi. Diyarbakır: Anadolu Baskı İşleri ve Gazetecilik A. Ş.; https://mardin.ktb.gov.tr/TR-311941/surp-kevork-ermeni-kilisesi.html, (Erişim tarihi: 03.06.2025); http://www.derik.gov.tr/surp-kevork-ermeni-kilisesi, (Erişim tarihi: 03.06.2025); https://www.agos.com.tr/tr/yazi/27075/derik-surp-kevork-kilisesi-nde-20-yil-aradan-sonra-ayin, (Erişim tarihi: 03.06.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: