Kız Kalesi (Mersin)

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu Kültürel Miras Destinasyonu

Mersin’in 60 kilometre güneybatısında, Korykos antik kentinin tam karşısında kıyıdan 200 metre uzaklıkta küçük bir odanın üzerine inşa edilmiştir. Deniz Kalesi ya da Korykos Kalesi olarak da bilinen bu kale Heredot’a göre Korykos antik kentinin korunması amacıyla inşa edilmiştir. Kız kalesi ve bölgesi tarih içinde Selevkoslar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Ermeniler, Fransızlar, Karamanlılar ve Osmanlıların hâkimiyetinde kalmıştır. Heredot’un belirttiğine ve yapılan kazılara göre ilk yerleşimlerin ve imarların MÖ IV. yüzyılda Gorges adlı Kıbrıslı bir prens tarafından kurulduğunu göstermektedir. Daha sonra MS 72 yılında Romalıların eline geçerek 450 yıl Roma yönetimine bağlı kalmıştır. Bizans döneminde altın çağını yaşayan bu bölge 1104 yılında inşa edilen güçlü surlar sayesinde Arap saldırılarına karşı korunmuştur. Akdeniz’de önemli bir ticaret limanı olan kent bir süre sonra Selçukluların ve Kilikya Ermenilerinin kontrolüne geçmiştir. XIV. yüzyılda artan Karamanoğlu saldırıları nedeniyle bu bölge Kıbrıs Krallığı’na satılmasına rağmen 1448’de Karamanoğlu İbrahim Bey tarafından ele geçirilerek imar edilmiştir. 1472’de Osmanlıların eline geçmesiyle eski önemini kaybetmiştir. Kız Kalesi’nin, tüm bunların dışında Osmanlı tarihi açısından da önemli bir yeri daha vardır. 1482’de Fatih Sultan Mehmet’in oğlu, II. Bayezid’in kardeşi Cem Sultan Rodos Şövalyelerinin yolladığı gemiye binmeden önce bir süre burada kaldığı bilinmektedir.

Yaklaşık 160 metre uzunluğunda ve en genişyerinde aşağı yukarı 90 metre genişliğinde olan ada üzerimdeki kale, Ortaçağ’a ait önemli bir kalıntıdır. Özgün bir plana sahip olan kalenin surları üzerinde, kuzey ve güney uçları üçgen, dörtgen ve yuvarlak biçimlerde çift katlı sekiz adet kule yer almaktadır. Üç katlı ana burç (bastion) adanın doğu ucundadır. Onarım gören bu burcun giriş kapısındaki kitabelerden biri kaybolmuştur. Kalenin avlusunda ise bir kilise ve bir sarnıç bulunmaktadır. Batı yönündeki surların üzerinde denize açılan bir kapı vardır. Kalenin içerisinde çeşitli yapılara ait kalıntılar görülmektedir. Adanın karaya en yakın olduğu yer batı limanının hemen batısından başlayarak güneybatı-kuzeydoğu aksında uzanan kumsalın güneybatı ucudur. Söz konusu ada, karadaki yerleşimin konumunu güçlendiren bir niteliğe sahiptir ve Ortaçağ’da olduğu gibi antik dönemde de çeşitli amaçlara hizmet veriyordu. Restore edilen ve günümüzde iyi durumda olan Kız Kalesi, gündüzleri içinde saklanan bir prensesi koruyan, yaşamın akıp giden hızının dışında kalan, geceleri ise deniz üzerine yansıyan ışıklarla gören herkesi büyüleyen bir manzaraya sahiptir.

Yararlanılan Kaynaklar

Aşkın, E. (2008). Korykos’un (Mersin/Kız Kalesi) Arkeolojik Potansiyeli. İçinde; Ö. Yüksel (Editör), Mersin Sempozyumu Bildirileri (Birinci cilt) (ss. 25-34). Mersin: Mersin Üniversitesi; Boran, A. (2001). Anadolu’daki İç Kale Cami ve Mescidleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi; Erol, M. (2005). Türk Dünyasında “Kız Kalesi” adlandırmalarının Kaynağı ve Bunlara Dair Anlatılan Efsanelerin Teşekkülü Üzerine, Milli Folklor Dergisi, 65: 73-83; Eyice, S. (2001). Kale, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı: 234-242; Pekin, F. ve Yılmaz, H. F. (2008). Türkiye’nin Kültür Mirası 100 Kale. İstanbul: NTV Yayınları.