Kelainai / Apameia (Dinar) Antik Kenti
Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent
-
2019
Seleukoslardan Antiokhos Soter’in (MÖ 281-261) kenti eski yerleşiminden pek de uzak olmayacak şekilde taşıyıp annesi Apama’nın adına izafeten Apameia adı altında yeniden kurmasına kadar Kelainai olarak adlandırılmıştır. Kent yolların kesişme noktasında olduğu için önemli bir ticaret merkezidir. Antik Çağ’da tarihin babası olarak adlandırılan Heredotos, Pers Kralı Kserkses’in Sardes üzerine yapacağı seferle ilgili bilgi verirken Kelainai hakkında malumat vermektedir. Efsaneye göre dünya üzerinde bilinen ilk müzik yarışmasının yapıldığı ve yarışma sonucunda Apollon’un Marsyas’ın derisini yüzdürdüğü şehir burasıdır.
Bir sefer sırasında Pers Kralı Kyros, Kelainai’ye uğramıştır. Bununla birlikte şehirde meskûr kral için cennet bahçesi adı verilen bir yazlık sarayın varlığı bilinmektedirr. MÖ 334 yılında Anadolu’da bulunan Büyük İskender Gordion’a gitmeden önce kentte konaklamıştır.
III. Antiokhos ve oğlu IV. Seleukos’un, Rodos, Pergamon ve Roma ittifakına karşı MÖ 190 yılında yaptığı Magnesia Savaşı’ndan sonra Eski Çağ dünyasının en önemli antlaşmalarından biri kabul edilen Apameia Barışı MÖ 188 yılında bu kentte imzalanmıştır. MÖ 88 yılında kente gelen ünlü Pontos Kralı Mithridates yıkıcı etkisi büyük olan bir deprem felaketiyle karşılaşmıştır. MS I. yüzyılda Strabon kentten Apameia Kybotos olarak bahsetmiştir. Devam eden yüzyılda şehir Batı Anadolu’da bronz sikke basan 20 şehirden biri oldu. Roma döneminde Conventus (mahkeme) merkezi olan kent, bununla birlikte önemli bir askeri üstü. Hristiyanlık döneminde Psidia bölgesine bağlı piskoposluk merkezlerinden olan Apameia, o dönemde Efes’le kıyaslanabilecek kadar görkemli bir şehirdir. Antik kentte doğal bir tepelik alanın batıya bakan yamacında bugün hala kurtarma kazısı devam eden bir tiyatro, tekke tepesinin batısında bir stadyum, kilisenin temelleri ve çok sayıda yazıt bulunmaktadır.
Referanslar
Ertan, M. Y. (2012). Kelainaı/Apameıa Kıbotosve Nuh Tufanı. İçinde; S. Şahin, E. Yıldız, S. Sarıkaya, H. Uzunoğlu ve N. E. Akyürek-Şahin (Hazırlayanlar), Eskiçağ Yazıları 2 (ss. 17-51). İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları; Pullu, S. (2014). İlkçağ’da Dinar (Keleinai/Apameia). İçinde; İ. Balık ve C. Cihan (Editörler) Dinar Tarihi (ss. 1-34). Afyonkarahisar: Dinar Belediyesi Kültür Yayınları; Strabon. (2000). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII- XIV) (Çev. A. Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Ertan, M. Y. (2012). Kelainaı/Apameia Kibotos’un Tarihi (Yayımlanmamış doktora tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı.