Karkamış ilçesi Gaziantep ilinin güneydoğusunda, Fırat’ın batı kıyısında, Türkiye-Suriye sınır hattı üzerinde yer alıyor. İl merkezine 73 kilometre uzaklıktadır. Anadolu Arkeolojisi’nin en önemli alanlarından biri olan Karkamış Antik Kenti burada yer alıyor. 1699 yılında keşfedilen antik kent Kargamış’ta, 1878-81 yılları arasında Halep’in İngiliz elçisi P. Henderson tarafından İngiliz Müzesi (British Museum) adına kazı çalışmaları başlatıldı. İngiliz Müzesi bu çalışmaların sonucunda “Carchemish” adlı üç ciltlik eserinde Karkamış Antik Kenti’ni dünyaya duyurdu. I. Dünya savaşı yıllarında da yine İngiliz arkeologlar tarafından kazılar gerçekleştirildi daha sonra bölgeye mayın döşenmesi sebebiyle uzun bir süre kazı çalışmaları yapılmadı.

Antik kentin Neolitik Çağ’a MÖ 8.000 yılına kadar uzanan bir geçmişi vardır. Kent, Neolitik Çağ’dan (MÖ 8.000-5.500) Geç Hitit Çağı’nın sonuna kadar (MÖ700) kesintisiz bir yerleşmeye sahip oldu. En parlak dönemini Geç Hititler döneminde yaşayan kent, İmparatorluğun Suriye’deki stratejik topraklarını denetim amacıyla bir eyalet krallığı görevi üstlendi. Antik kentin Fırat Havzası’nda yer alması, ılıman bir iklimin varlığı, verimli topraklara sahip olması ayrıca önemli tarihi ve ticaret yollarına sahip olması sebebiyle birçok medeniyete ve devlete ev sahipliği yaptı. Babil, Asur, Hitit, Mısır, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı egemenliği altında kaldı.

Karkamış Antik Kenti, 180 dönümlük bir alanda kuruldu. Dış kent, iç kent ve kale olarak üç ana yerleşim ünitesi üzerine oturan kent, taş bir temel üzerine kerpiç duvarlarla çevrelendi. Kentin beş kapısı bulunuyor ayrıca surlarla desteklenen bir savunma altyapısı da Geç Hitit döneminde oluşturuldu. Taş temelli, kerpiç duvarlı ve dikdörtgen planlı evlere, taş döşeli bir ön avludan giriliyor. Kazılarda bazalt ve kireçtaşları üzerine Hitit ve Asur dönemine ışık tutan kabartmalar bulunuyor. Bu kabartmalarda tanrıça Kubaba ve ona atfen yapılan törenler, farklı kral sahneleri, savaş arabaları gibi figürler görülüyor Kazılardan çıkartılan eserler İngiliz Müzesi, Berlin Müzesi, Ankara Anadolu Uygarlıkları Müzesi, Adana Müzesi ve Gaziantep Müzesinde sergileniyor.

2011 yılında Türk-İtalyan ortak kazı ekibi tarafından tekrar başlatılan kazı çalışmaları ile birlikte önemli bulgulara ulaşıldı ve 2019 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde bir konsorsiyum tarafında Karkamış Antik Kenti’nin bir bölümü Arkeopark olarak turizme kazandırılarak yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine açıldı. Arkeoparkta ziyaretçiler için kazı alanına paralel yürüyüş yolları, kafeteryalar ve dinlenme alanları bulunuyor. Arkeopark alanında saray ve tapınak kalıntılarını, eski kazı evini, Roma sütunlu caddeyi, heykelleri ve kartal başlı grifon kabartmalı duvarları görülüyor. Turistler Türkiye’de sadece Karkamış Arkeoparkında Hitit Dönemi taş yollarında yürüme şansını yakalıyorlar.